Το εκδικητικό πορνό, όπως είναι ο όρος που αναφέρεται στη δημοσίευση πορνογραφικού υλικού εν αγνοία και χωρίς τη συναίνεση του θύματος, δεν αφορά μόνο τους διάσημους, αλλά εκατοντάδες αθώα θύματα που έχουν δει τις φωτογραφίες τους ή sex tapes στο Διαδίκτυο.
Από νεαρές κοπέλες που έχει τύχει να παρασυρθούν σε μια συζήτηση στα social media μέχρι πρώην ερωμένες που έχουν χωρίσει με τον σύντροφό τους, καμία δεν ξεφεύγει από το κύκλωμα των εκβιαστών, για το οποίο το «ΘΕΜΑ» φέρνει στο φως σαρωτικά στοιχεία. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα είδος διαδικτυακού βιασμού που υφίστανται τα θύματα, καθώς το υλικό δημοσιεύεται χωρίς να το ξέρουν και διακινείται ελεύθερα στο Διαδίκτυο.
Βίντεο με πρωταγωνίστριες γυναίκες κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης ή μόνες τους σε στιγμές αυτοϊκανοποίησης, γυμνές φωτογραφίες, αλλά και άλλου είδους ερωτικά σχήματα πρωταγωνιστούν σε ειδική εφαρμογή που έχει δημιουργηθεί γι’ αυτό τον σκοπό με το όνομα «KiK» και αφετηρία πάλι τη Θεσσαλονίκη. «Πώς σας φαίνεται το που…άκι», «αυτή γ…άω τώρα, σας αρέσει;», «αυτή είναι η πρώην μου, μεγάλη καρ…όλα από τη Θεσσαλονίκη» είναι μόνο μερικά από τα σχόλια που συνοδεύουν το άφθονο υλικό που ανεβάζουν οι δράστες στο Διαδίκτυο μέσα από τη συγκεκριμένη εφαρμογή που περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό ομάδων, των οποίων πρόθεση είναι να εκθέσουν ή να εκδικηθούν την πρώην ή νυν σύντροφό τους ή απλώς θέλουν να εκμεταλλευτούν φίλες τους με σκοπό το κέρδος.
Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που αφήνουν επίτηδες τα ονόματα των γυναικών να φαίνονται προκειμένου να τις δουν οι υπόλοιποι χρήστες, ενώ συχνά ανεβάζουν πρώτα φωτογραφίες των θυμάτων από την καθημερινότητά τους, ώστε να γίνει πλήρως αντιληπτή και να διαπιστωθεί η ταυτότητά τους, και στη συνέχεια τις αποκαλύπτουν γυμνές ή σε σεξουαλικές πράξεις.
Ο τρόπος που λειτουργεί κάθε ομάδα φαίνεται από την ονομασία που αποκτά στο Διαδίκτυο, ενώ ξεκάθαροι είναι και οι κανόνες στους οποίους πρέπει να υπακούσει κάθε χρήστης ώστε να μπορέσει και εκείνος να γίνει μέλος της ομάδας και να έχει πρόσβαση στο απαγορευμένο περιεχόμενο.
Ως εκ τούτου, κάθε μέλος θα πρέπει να προσφέρει το δικό του ερασιτεχνικό βίντεο ή φωτογραφία ώστε να μπορεί να δει τα βίντεο των υπόλοιπων χρηστών. Ξεκάθαρο επομένως είναι ότι το υλικό που ανταλλάσσεται ανάμεσα στα μέλη της εκάστοτε ομάδας είναι αμιγώς ερασιτεχνικό: τα μέλη κάθε κλειστής ομάδας, δηλαδή, ανεβάζουν βίντεο και φωτογραφίες που έχουν στην κατοχή τους από γνωστές κοπέλες ή συντρόφους τους. Επίσης, απαραίτητη προϋπόθεση είναι κάθε χρήστης να είναι ενεργός στη συγκεκριμένη ομάδα και να στέλνει τακτικά υλικό, το οποίο θα ανανεώνεται, διαφορετικά τίθεται αυτομάτως εκτός.
Η ανάγκη ανανέωσης υλικού αυξάνει ακόμα περισσότερο τους επισκέπτες και το περιεχόμενο, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερες ανώνυμες κοπέλες να βρίσκουν τον εαυτό τους σε τέτοιου είδους ομάδες. Το viral μάλιστα είναι τόσο μεγάλο και η ανταλλαγή υλικού παίρνει τέτοιες διαστάσεις ώστε να αποκαλύπτεται πολύ εύκολα η ταυτότητα των θυμάτων: ανώνυμες κοπέλες που κάποιος γνωστός τους έτυχε να δει το βίντεο εκτίθενται με τον χειρότερο τρόπο, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με τις διάσημες. Είναι γνωστά πολλά ονόματα αναγνωρίσιμων γυναικών και δια- σημοτήτων που υπήρξαν θύματα τέτοιου είδους εκβιαστών, πρώην συντρόφων ή απλά γνωστών τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ιωάννας Τούνη, η οποία έχει ήδη προσφύγει για σχετικό ζήτημα στη Δικαιοσύνη
Ανήλικα θύματα
Οι κανόνες με τους οποίους λειτουργεί κάθε ομάδα είναι απλοί και οφείλουν να γίνονται «σεβαστοί» -όπως ακριβώς οι αντίστοιχοι κανόνες κάθε μαφίας- από την πρώτη στιγμή που κάποιος γίνεται αποδεκτός. Στα περισσότερα γκρουπ, βέβαια, το μήνυμα είναι σχεδόν το ίδιο και λέει ότι «φτιάχτηκε με σκοπό την ανταλλαγή ερασιτεχνικών βίντεο και φωτογραφιών από γνωστές μας Ελληνίδες», κάτι που πιστοποιεί ότι πρόκειται για καθαρά ερασιτεχνικά και όχι επαγγελματικά βίντεο. Απαραίτητο είναι, σύμφωνα με αυτή τη λογική, καθένας που επιθυμεί να εξακολουθεί να είναι ενεργός στην ομάδα να αποστέλλει τις δικές του φωτογραφίες -τουλάχιστον τρεις- με σεξουαλικό περιεχόμενο από «γνωστές του Ελληνίδες» σε αυτούς που έχουν την ευθύνη της συγκεκριμένης ιστοσελίδας ώστε να γίνει δεκτός και να μπορεί να έχει πρόσβαση στο περιεχόμενο.
«Το γκρουπ αυτό φτιάχτηκε για να μοιραζόμαστε φωτογραφίες από μαμάδες και θείες ή από κάποια γνωστή μας», αναφέρει το αυτοματοποιημένο μήνυμα σε άλλο γκρουπ, που δημιουργήθηκε για αυτό τον σκοπό. Παρά το γεγονός ότι ο κανόνας στις περισσότερες ομάδες είναι να μη δημοσιεύονται φωτογραφίες ή βίντεο ανηλίκων, είναι δεδομένο ότι θα βρει κανείς περιεχόμενο με πρωταγωνιστές ανήλικες ή ανήλικα, τα οποία, δυστυχώς, εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά δημοφιλή. Κανείς, επίσης, δεν μπορεί να πει με σιγουριά κατά πόσο οι κοπέλες που πρωταγωνιστούν σε αυτά τα ερασιτεχνικού τύπου σεξουαλικά ενσταντανέ δεν είναι ανήλικες.
Οπως προκύπτει από το ρεπορτάζ του protothema.gr, στη συγκεκριμένη πλατφόρμα με ερασιτεχνικά βίντεο με revenge porn ή ερασιτεχνικό πορνογραφικό περιεχόμενο, στην οποία καταφέραμε να έχουμε πρόσβαση, συμμετέχουν περισσότερες από 40 ομάδες των 50 ή 100 ατόμων, ενώ κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια πόσες ακόμη άγνωστες ομάδες υπάρχουν με κωδικοποιημένες ονομασίες ώστε να μη γίνονται αντιληπτές από όλους. Οι περισσότερες ομάδες πάντως προέρχονται από τις δύο μεγαλουπόλεις, Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Προσεγγίση
Ωστόσο, δεν είναι μόνο κοπέλες που γυρίζουν βίντεο ή στέλνουν φωτογραφίες με σέξι περιεχόμενο στους συντρόφους τους, οι οποίες πέφτουν θύματα του revenge porn, αλλά και ανυποψίαστες, άσχετες κοπέλες στα social media. Αρκεί μια σέξι φωτογραφία στο Instagram για να φέρει κοντά τον χρήστη που θα επιδιώξει να την υποκλέψει για να τη χρησιμοποιήσει στη σχετική πλατφόρμα, χωρίς φυσικά η κοπέλα να έχει ιδέα πού μπορεί να καταλήξει η φωτογραφία ή το βίντεο που ανεβάζει στο συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο.
Πολλές φορές μάλιστα ο δράστης υποκρίνεται ότι ενδιαφέρεται για γνωριμία ή εκμεταλλεύεται κάποια επαφή με μια κοπέλα στο Ιnstagram, ώστε να αποσπάσει το σχετικό υλικό και να το ανεβάσει στην πλατφόρμα. Με αυτό τον τρόπο οι κοπέλες μετατρέπονται οι ίδιες σε θύματα, καθώς έχουν στείλει υλικό στους χρήστες χωρίς όμως να γνωρίζουν την κατάληξή του – πόσο μάλλον ότι θα φτάσει να προβάλλεται σε εκατοντάδες διψασμένους για περισσότερο σεξουαλικό περιεχόμενο χρήστες. Κάτι που προκαλεί ιδιαίτερη αίσθηση είναι ότι πολλά από τα μέλη των συγκεκριμένων διαδικτυακών ομάδων στέλνουν συνεχώς φωτογραφίες ή βίντεο με πρωταγωνίστριες τις συντρόφους τους, ζητώντας από τους υπόλοιπους χρήστες να τους πουν τη γνώμη τους. «Είναι η γυναίκα μου, πείτε μου τι θα της κάνατε» είναι ένα από τα πολλά σχόλια που συνοδεύουν τέτοιου είδους υλικό. «Θα γουστάρατε να τη γα…με όλοι μαζί;
Είναι μεγάλη που…να» είναι μερικοί από τους πιο χαρακτηριστικούς διαλόγους, κάτι που καταδεικνύει ότι πρόκειται, αν όχι για ξεκάθαρο revenge porn, για διαδικτυακού τύπου βιασμό, και μάλιστα από άνθρωπο που είναι πολύ κοντά στο θύμα. Επίσης, αν η εφαρμογή KiK δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να ανταλλάσσουν προσωπικά μηνύματα, δεν λείπουν και αυτοί που ανταλλάσσουν προσωπικά τους βίντεο ή φωτογραφίες ανεξάρτητα από την πλατφόρμα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις ζητούν ακόμα και χρήματα προκειμένου να στείλουν γυμνές τις συντρόφους τους ή βίντεο που κάνουν σεξ μαζί τους, εν αγνοία φυσικά των θυμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με έρευνα του protothema.gr, ανάλογες ομάδες υπάρχουν και σε άλλες εφαρμογές, πέρα από την KiK, οι οποίες αφθονούν στο Διαδίκτυο.
Συναγωνισμός
Με τα μέλη των ομάδων να έχουν επιδοθεί σε έναν άτυπο αγώνα για το ποιος θα ανεβάσει το… καλύτερο υλικό, πολλοί είναι αυτοί που προσεγγίζουν γυναίκες μέσα από τα social media ή γενικότερα το Διαδίκτυο και αφού καταφέρουν να τις πείσουν να τους στείλουν βίντεο και φωτογραφίες από προσωπικές τους στιγμές, στη συνέχεια τις διασύρουν σε δεκάδες γκρουπ. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις μόλις το θύμα σταματήσει να τους μιλάει, δεν διστάζουν για να το εκδικηθούν να δώσουν δημόσια το όνομά της προκειμένου να τη βρουν τα υπόλοιπα μέλη που το επιθυμούν. Αυτό που εκμεταλλεύονται είναι ότι πολλά από τα θύματα νιώθουν άνετα κατά τη διάρκεια μιας χαλαρής ερωτικής συνομιλίας να στείλουν υλικό σεξουαλικού περιεχομένου, το οποίο πιστεύουν ότι δεν θα το δουν άλλοι άνθρωποι πέρα από αυτόν που συνομιλούν. Γι’ αυτό τον λόγο, δεν είναι λίγες οι φορές που σε φωτογραφίες και βίντεο φαίνεται ξεκάθαρα το πρόσωπό τους, με αποτέλεσμα όταν το υλικό διαρρεύσει να εκτίθεται η ταυτότητά τους.
Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία είναι το γεγονός ότι ανάλογες ομάδες που σκοπό έχουν την ανταλλαγή και την αναπαραγωγή τέτοιου είδους βίντεο και φωτογραφιών δεν υπάρχουν μόνο στη συγκεκριμένη εφαρμογή, αλλά και στις πλέον αναγνωρισμένες πλατφόρμες, με τους χρήστες να εκμεταλλεύονται και τη δυνατότητα που τους δίνεται για συζητήσεις οι οποίες μένουν ιδιωτικές μέσω μηνυμάτων. Οπως εξηγεί στο «Πρώτο Θέμα» ο διευθυντής της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Βορείου Ελλάδος (ΥΔΗΕΒΕ) Γεώργιος Αποστολίδης, κατά κύριο λόγο το συγκεκριμένο υλικό αναρτάται σε ιστότοπους πορνογραφικού περιεχομένου χωρίς τη συναίνεση του θύματος και πολύ συχνά αναπαράγεται σε κλειστές ομάδες ή μέσω προσωπικών μηνυμάτων, γεγονός που κάνει τον εντοπισμό των ανθρώπων που κρύβονται πίσω από αυτές τις πράξεις ακόμα δυσκολότερο.
«Η επιταχυνόμενη ψηφιοποίηση που σχετίζεται με την πανδημία έχει επηρεάσει σημαντικά την ανάπτυξη μιας σειράς απειλών στον κυβερνοχώρο, ανάμεσα στις οποίες είναι και αυτή της διανομής υλικού με σεξουαλικό περιεχόμενο που ενώ ξεκίνησε για προσωπική χρήση έφτασε να διανέμεται με σκοπό το κέρδος. Ωστόσο, δεν μπορούμε να έχουμε μια ακριβή εκτίμηση αναφορικά με τον αριθμό των βίντεο που αναρτώνται, καθώς σε πολλές περιπτώσεις τα θύματα αποφασίζουν να μην αναφέρουν ή να καταγγείλουν το περιστατικό από φόβο για τις περαιτέρω συνέπειες, από ντροπή για τον στιγματισμό, ακόμα και από την άρνηση ή ελαχιστοποίηση του συμβάντος», τονίζει χαρακτηριστικά ο διευθυντής. Μόνο μέσα στο 2021 η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος χειρίστηκε συνολικά 13 υποθέσεις εκδικητικής πορνογραφίας, εκ των οποίων οι πέντε αφορούσαν ανήλικα θύματα και οι οκτώ ενήλικα άτομα.
Τα ίχνη των δραστων
Με τη φράση «ό,τι ανεβαίνει στο Διαδίκτυο πολύ δύσκολα εξαφανίζεται» να αντικατοπτρίζει πλήρως την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, ο διευθυντής της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Βορείου Ελλάδος εξηγεί την αλυσίδα διακίνησης του πορνογραφικού υλικού. «Το οπτικοακουστικό υλικό που αναρτάται σε σελίδες πορνογραφικού περιεχομένου ή σε ομάδες συζητήσεων δεν αργεί να αναδημοσιευτεί και σε άλλες ιστοσελίδες ή να αποσταλεί και σε άλλους παραλήπτες, με αποτέλεσμα να καθίσταται δυσκολότερη η διαγραφή του από το Διαδίκτυο», αναφέρει χαρακτηριστικά ο διευθυντής, επισημαίνοντας ωστόσο ότι είναι εφικτή η διαγραφή του σε συνεννόηση με τους διαχειριστές των ιστότοπων. Αυτό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την πορεία και την αποτελεσματικότητα των ερευνών είναι τα θύματα να απευθύνονται το συντομότερο δυνατό στις αστυνομικές αρχές προκειμένου να μη χάνονται (διαγράφονται) οι ψηφιακές αποδείξεις και τα ίχνη, αλλά και να περιορίζεται η έκταση του κάθε περιστατικού, όσο αυτό είναι δυνατό.
«Οι πολίτες θα πρέπει να προσέρχονται άμεσα και χωρίς φόβο στην Υπηρεσία μας, προκειμένου να συζητήσουμε το θέμα που τους απασχολεί, καθώς θεωρείται απαραίτητο για την εκκίνηση οποιασδήποτε έρευνας να έχουν συλλεχθεί όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία, τα οποία αφενός θα διευκολύνουν την έρευνα, αφετέρου θα προστατέψουν το θύμα όσο γίνεται πιο αποτελεσματικά», υπογραμμίζει.
Αντιδραση
«Αντιμετωπίζουμε με ιδιαίτερη ευαισθησία όλες τις υποθέσεις, χωρίς αποκλεισμούς, σε συνεργασία με τις εισαγγελικές και άλλες αστυνομικές αρχές εντός και εκτός της χώρας, ανταποκρινόμενοι δυναμικά στα αιτήματα και με πρώτιστο στόχο την προστασία του πολίτη. Για τον λόγο αυτό τα θύματα έρχονται σε επαφή πρώτα με τον ψυχολόγο της Υπηρεσίας προκειμένου να τύχουν της δέουσας προσοχής.
Κάθε υπόθεση είναι ξεχωριστή, μοναδική και τα εξειδικευμένα στελέχη τη χειρίζονται με τη δέουσα προσοχή ώστε να αποφεύγεται η δευτερογενής θυματοποίηση και κακοποίηση», επισημαίνει ο κ. Αποστολίδης εξηγώντας αναλυτικά ότι η υπηρεσία μπορεί να προστατεύσει αποτελεσματικά τα θύματα.
«Ενδέχεται μάλιστα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις να ζητούνται και επιπλέον στοιχεία από τον καταγγέλλοντα, όπως ο προσδιορισμός του υλικού που αναρτήθηκε παρανόμως, προκειμένου να διευκολυνθεί η περαιτέρω διερεύνηση της υπόθεσης, καθώς στην ίδια ιστοσελίδα μπορεί να φιλοξενείται υλικό με συναίνεση των προσώπων». Πρώτο και σημαντικότερο βήμα για την εξιχνίαση κάθε υπόθεσης είναι τα θύματα να μην ντραπούν, ούτε να φοβηθούν, αλλά να μιλήσουν και να προχωρήσουν σε καταγγελία στις αστυνομικές αρχές.
Αυτό που θα βοηθήσει ιδιαίτερα τους αστυνομικούς να εντοπίσουν πιο γρήγορα τους δράστες και στη συνέχεια να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη είναι να προσδιοριστούν από τα ίδια τα θύματα οι ιστότοποι ή οι ομάδες συζητήσεων σε εφαρμογές όπου έχουν αναρτηθεί βίντεο, φωτογραφίες, καθώς και το username του ατόμου που έχει κάνει τη δημοσίευση.
Σημειώνεται ότι διαθέσιμο καθημερινά και όλες τις ώρες είναι το Κέντρο Επιχειρήσεων CYBERALERT στο οποίο μπορούν να καλούν οι πολίτες στο 11188 δωρεάν, είτε να αποστέλλουν μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο [email protected]. Γιατί το θύμα δεν είναι πάντοτε έκθετο, αλλά έχει όλους τους τρόπους να προστατευτεί από τους κακεντρεχείς δράστες προστατεύοντας τις προσωπικές του στιγμές και προασπιζόμενο την ελευθερία του και το δικαίωμά του στον έρωτα με κάθε τρόπο. Τα βίντεο εννοείται ότι επιτρέπονται αν είναι προσωπικά, αλλά ποτέ χωρίς την έγκριση του ανθρώπου που πρωταγωνιστεί σε αυτά: διαφορετικά, όπως έχει σοφά ειπωθεί, το σεξ χωρίς συναίνεση είναι ξεκάθαρα βιασμός.
