Σε τεντωμένο σκοινί βρίσκεται η λειτουργία της Hellenic Train συμπαρασύροντας σε δίνη εργασιακής ανασφάλειας τους 1.100 απασχολούμενους στην εταιρεία. Ο σιδηρόδρομος παραμένει για δεύτερη φορά ουσιαστικά «κλειστός» μέσα στο 2023 καθώς η επαναλειτουργία του μετά το πολύμηνο λουκέτο που είχε ακολουθήσει τη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών, διακόπηκε ξαφνικά από την κακοκαιρία Ντάνιελ, η οποία στην κυριολεξία ξεχαρβάλωσε όχι μόνο το προϋφιστάμενο δίκτυο, ενώ ακύρωσε και όλες τις εργασίες εκσυγχρονισμού που είχαν μεσολαβήσει έως τότε.
Οι εκτιμήσεις του ίδιου του ΟΣΕ κάνουν λόγο για μια διετία έργων αποκατάστασης πριν ο ελληνικός σιδηρόδρομος επιστρέψει σε μία κανονική λειτουργία καθώς και οι σύντομες εργασίες που θα προηγηθούν θα εξασφαλίσουν σε πρώτη φάση μόνο μία μονή γραμμή, στην οποία θα κινούνται ντιζελοκίνητα εμπορευματικά τρένα με στόχο να αποσυμφορηθεί το Ικόνιο, ο Πειραιάς και η Θεσσαλονίκη από τα εκατοντάδες κοντέινερς που παραμένουν στα σημεία αυτά και να μη σβηστεί οριστικά η Ελλάδα από τον χάρτη των logistics.
Χωρίς έσοδα η Hellenic Train
Η κατάσταση αυτή, όπως είχε επισημάνει από την πρώτη στιγμή το «Εθνος» σε ρεπορτάζ του, έχει ουσιαστικά αφήσει τη Hellenic Train σχεδόν με μηδενικό αντικείμενο και κατά συνέπεια χωρίς έσοδα από το πλέον κερδοφόρο τμήμα της αυτό του κεντρικού άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη. Παράλληλα η εταιρεία δεν έχει λάβει ούτε την ετήσια επιδότηση του 2022 (50 εκατομμύρια ευρώ), ούτε και το αντίστοιχο κλάσμα της επιδότησης για το 2023.
Επιπροσθέτως δεν της έχουν αποδοθεί από το ελληνικό Δημόσιο ούτε τα 4 εκατομμύρια ευρώ της ενίσχυσης της περιόδου της πανδημίας, ενώ δεν έχει προβλεφθεί ενίσχυση για το αυξημένο ενεργειακό κόστος, σε αντίθεση με ό,τι έχει συμβεί σε κάθε άλλο συγκοινωνιακό φορέα δημόσιο ή ιδιωτικό συμπεριλαμβανομένων των ανταγωνιστριών της εταιριών αεροπορικών ή οδικών.
Έντονη φημολογία για αλλαγές στα εργασιακά της εταιρείας
Η ασφυκτική αυτή κατάσταση θέτει σε μεγάλη επισφάλεια τις θέσεις εργασίας στην εταιρία με τους εργαζομένους να αρχίζουν να λαμβάνουν ήδη μειωμένες δευτερεύουσες απολαβές ως συνέπεια της δραστικής μέχρι εξαφανίσεως περιστολής του έργου της εταιρείας και άρα και της υπερεργασίας. Ταυτόχρονα υπάρχει έντονη φημολογία για αλλαγές στα εργασιακά της εταιρείας με σκέψεις ακόμα και για εκ περιτροπής εργασία. Παρά το γεγονός ότι η σχετική φημολογία δεν επιβεβαιώθηκε με τη μορφή επίσημων ανακοινώσεων κατά τη διάρκεια της συνάντησης των σωματείων των εργαζομένων με τον επικεφαλής της εταιρίας Μαουρίτσιο Καποτόρτο το πρωί της Τρίτης, ουδείς μπορεί να προδικάσει ότι κάτι τέτοιο δε θα συμβεί στο μέλλον. Ιδιαίτερα στην περίπτωση που το Ελληνικό Δημόσιο δεν προχωρήσει στην καταβολή των ποσών που εμφανίζεται να χρωστά στην εταιρεία.
Τα σωματεία των εργαζομένων ζήτησαν αναλυτικά τα οικονομικά στοιχεία της εταιρείας, τονίζοντας ότι δεν πρόκειται να αποδεχτούν σε καμία περίπτωση να συζητηθούν ζητήματα που αφορούν το σύνολο του προσωπικού και της εργασίας, καθώς και ό,τι απορρέει από την ισχύουσα Σ.Σ.Ε. Ταυτόχρονα θα επιδιώξουν άμεσα συνάντηση με την ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών, προκειμένου να συζητήσουν τα προβλήματα, τα οποια έχουν ανακύψει στον σιδηρόδρομο.
Την ίδια στιγμή παρά το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή δεν μπαίνει στο τραπέζι η αξίωση αποζημίωσης από το Ελληνικό Δημόσιο για το κλειστό δίκτυο, ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο κάτι τέτοιο να συμβεί στο μέλλον. Αλλωστε και στα σημεία που εκτελούνται δρομολόγια, ο σιδηρόδρομος δεν αποτελεί πλέον ελκυστική λύση για τους επιβάτες και σύμφωνα με σιδηροδρομικές πηγές, τα δρομολόγια για Λιανοκλάδι που εκτελούνται αναχωρούν με 3 – 4 επιβάτες.
Οι επιδοτήσεις και οι οφειλές
Γεγονός είναι, πάντως, ότι το πράσινο φως για την πληρωμή της επιδότησης εκ μέρους του ελληνικού Δημοσίου για τα έτη μετά το 2021 δε θα ανάψει τόσο εύκολα. Η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών εκτιμά ότι η κατάσταση θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ολιστικά καθώς ταυτόχρονα με τις επιδοτήσεις προς την ιδιωτική εταιρία, εκκρεμούν και οφειλές εκ μέρους της Hellenic Train προς τον διαχειριστή υποδομής ΟΣΕ και τη ΓΑΙΑΟΣΕ από την οποία μισθώνει τροχαίο υλικό. Μόνο οι οφειλές προς τον ΟΣΕ εκτιμώνται από πηγές του Οργανισμού σε περίπου 97 εκ. ευρώ και προέρχονται από τα λεγόμενα τέλη χρησης της υποδομής, για το ύψος των οποίων είχε υπάρξει ασυμφωνία. Ερωτηθείσες από το «Εθνος» για το ζήτημα πηγές της Hellenic Train ανέφεραν χθες με νόημα: «Τέλη χρήσης για ποιο δίκτυο; Αυτό που μας αναγκάζει διαρκώς να ναυλώνουμε λεωφορεία διότι μία δε λειτουργούν τα συστήματα, μία υπάρχουν κλαδιά στη γραμμή, κλπ»;
Προσθέτουν μάλιστα ότι την Τρίτη η τηλεδιοίκηση στο Σιδηροδρομικό Κέντρο Αχαρνών (ΣΚΑ) τέθηκε εκτός λειτουργίας δυο φορές μέσα σε τρεις ώρες προκαλώντας ντόμινο καθυστερήσεων στα δρομολόγια του Προαστιακού Σιδηροδρόμου της Αθήνας.
Περαιτέρω, διένεξη υπάρχει και με τη ΓΑΙΑΟΣΕ, από την οποία η εταιρία λειτουργίας μισθώνει τροχαίο υλικό. Στη σχετική σύμβαση του 2016 αναφέρεται ότι μέρος των μισθωμένων μονάδων τροχαίου υλικού χρήζουν Εκτεταμένης Συντήρησης και το Κόστος της θα συμψηφίζεται από την HELLENIC TRAIN με τα οφειλόμενα μισθώματα στη ΓΑΙΑΟΣΕ Ωστόσο οι δύο πλευρές δεν έχουν έως τώρα συμφωνήσει στο κόστος της συντήρησης που έχει προηγηθεί. Οπως επισημαίνεται στην έκθεση διαχείρισης της ΓΑΙΑΟΣΕ για το 2023 ο ανεξάρτητος πραγματογνώμονας που ορίστηκε προσδιόρισε το οριστικό κόστος στο ποσό των 7,379 εκ. ευρώ, μειωμένο κατά 3.218.760 € σε σχέση με την αρχική εκτίμηση. Σημειώνεται επίσης ότι «κατά τη διάρκεια του έτους 2023 γίνεται η εκτίμηση ότι δύναται να εκτελεστούν εργασίες εκτεταμένης συντήρησης ύψους έως 4.000.000 €».
Με εξώδικα επικοινωνούν οι φορείς
Στο μεταξύ η επικοινωνία των περισσότερων σιδηροδρομικών φορεών μεταξύ τους γινόταν έως τώρα μέσω …εξωδίκων, όπως είχε παραδεχτεί η ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου. Για την αντιστροφή αυτής της κατάστασης ο υπουργός Υποδομών, Χρήστος Σταικούρας συνέστησε στα τέλη του περασμένου Αυγούστου μία ομάδα εργασίας, στην οποία θα συμμετείχαν όλοι οι φορείς του σιδηροδρόμου. Πράγματι στην παρθενική της συνεδρίαση είχε παραβρεθεί και ο επικεφαλής της Hellenic Train, σύμφωνα με σχετικό δελτίο τύπου του υπουργείου. Ωστόσο, στην απόφαση για τη συγκρότηση του οργάνου, που υπέγραψε ο κ. Σταικούρας και αναρτήθηκε στη Διαύγεια στις 12 Σεπτεμβρίου, η εταιρία λειτουργίας του επιβατικού σιδηροδρόμου της χώρας δεν είχε συμπεριληφθεί.
Συγκεκριμένα η Επιτροπή για την υποστήριξη της μεταρρύθμισης και του εκσυγχρονισμού του Σιδηροδρομικού Τομέα αποτελείται από τον Γιάννη Ξιφαρά, Γενικό Γραμματέα Μεταφορών του Υπουργείου, τον Κωνσταντίνο Μαγουλά, Γενικό Γραμματέα Υποδομών του Υπουργείου, αρμόδιους υπαλλήλους του υπουργείου και τις διοικήσεις του ΟΣΕ, της ΓΑΙΑΟΣΕ, της ΕΡΓΟΣΕ και της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων.
Στη σχετική απόφαση επισημαίνεται ότι «η Επιτροπή δύναται να ζητά πληροφορίες και στοιχεία και από φορείς που δεν συμμετέχουν σε αυτή και να καλεί στις συνεδριάσεις και εκπροσώπους άλλων υπηρεσιών ή δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο».
Από την πλευρά της η μητρική εταιρία της Hellenic Train φέρεται να έχει λάβει απόφαση στήριξης της θυγατρικής της στην Ελλάδα, ωστόσο αυτή συσχετίζεται από ορισμένες πηγές με την ανάληψη των υποχρεώσεων και εκ μέρους του ελληνικού Δημοσίου.
Στο μεταξύ σιβυλλική είναι η απάντηση πηγών του υπουργείου ως προς τις κινήσεις που θα ακολουθήσουν καθώς περιορίζονται να επισημάνουν «όλα στην ώρα τους».
Ξεκινούν τα πρώτα έργα
Την Τρίτη, πάντως, ο κ. Σταϊκούρας υπέγραψε την απόφαση χρηματοδότησης των περιορισμένων έκτακτων έργων αποκατάστασης του δικτύου. Το ύψος της χρηματοδότησης ανέρχεται σε 14 εκ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΟΣΕ, από την έναρξη των έργων θα απαιτηθεί διάστημα περίπου 45 ημερών προκειμένου να αποκατασταθούν ορισμένες βλάβες ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει μονή γραμμή, η οποία θα εξυπηρετεί τα εμπορευματικά δρομολόγια, που θα εκτελούνται με χαμηλές ταχύτητες και βεβαίως χωρίς ηλεκτροκίνηση και σύγχρονα συστήματα ασφαλείας.
