Η Γάζα καταστρέφεται μέρα με τη μέρα: Ένας διεθνής μηχανισμός παρακολούθησης της πείνας, με τη στήριξη των Ηνωμένων Εθνών, επιβεβαίωσε ότι ο λιμός βρίσκεται πλέον σε εξέλιξη στη Γάζα και ιδιαίτερα στην Πόλη της Γάζας και την ευρύτερη περιοχή της.
Η Ολοκληρωμένη Ταξινόμηση Επισιτιστικής Ασφάλειας (IPC) είχε ήδη προειδοποιήσει ότι η Γάζα βρισκόταν στο χείλος λιμού. Τώρα όμως δηλώνει για πρώτη φορά ότι οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών -η νέα ισραηλινή επίθεση, ο μαζικός εκτοπισμός και οι εβδομάδες απόλυτου αποκλεισμού από το Ισραήλ- μετέτρεψαν την απειλή σε τραγική πραγματικότητα.
Οι ειδικοί της IPC προειδοποιούν ότι ο λιμός θα εξαπλωθεί και σε άλλες περιοχές της Γάζας, εάν δεν σταματήσει ο πόλεμος και δεν αυξηθεί άμεσα η ανθρωπιστική βοήθεια.
Τα βασικά ευρήματα της έκθεσης
Το πιο συγκλονιστικό εύρημα: ο λιμός δεν αποτελεί πια απειλή· είναι ήδη γεγονός.
Η IPC εκτιμά ότι πάνω από 500.000 άνθρωποι στη Λωρίδα της Γάζας ζουν υπό «καταστροφικές συνθήκες» -το υψηλότερο επίπεδο επισιτιστικής ανασφάλειας- που χαρακτηρίζεται από λιμοκτονία, εξαθλίωση και θάνατο.
Στην επαρχία της Γάζας, που περιλαμβάνει την Πόλη της Γάζας, το 30% του πληθυσμού βρίσκεται σε καταστροφική κατάσταση, ενώ το 50% σε κατάσταση «έκτακτης ανάγκης». Στη Βόρεια Γάζα οι συνθήκες θεωρούνται εξίσου -ή και περισσότερο- δραματικές, αλλά η έλλειψη δεδομένων δεν επιτρέπει επίσημη κατάταξη.
Η IPC προβλέπει ότι μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου ο λιμός θα έχει εξαπλωθεί και στην Ντέιρ ελ-Μπάλαχ και στη Χαν Γιούνις, όπου ήδη το 25% και το 20% του πληθυσμού αντίστοιχα βρίσκονται στο επίπεδο 5, δηλαδή στην κατηγορία της «καταστροφής».
Σοκαριστικά είναι και τα στοιχεία για τα παιδιά: 132.000 παιδιά 5-6 ετών αναμένεται να υποφέρουν από οξύ υποσιτισμό πριν από τον Ιούνιο του επόμενου έτους, μαζί με 55.000 εγκύους και θηλάζουσες μητέρες και 25.000 βρέφη που χρειάζονται άμεση διατροφική υποστήριξη.
Στη Γάζα βλέπουν τα παιδιά τους να λιμοκτονούν και δεν μπορούν να τα σώσουν
Η Ράφα, στο νότιο άκρο της Γάζας, δεν αναλύθηκε, καθώς έχει σχεδόν αδειάσει από τον παλαιστινιακό πληθυσμό λόγω των ισραηλινών επιχειρήσεων.
Πώς κατέληξε η IPC ότι στη Γάζα ξεκίνησε λιμός;
Η IPC διαθέτει πενταβάθμια κλίμακα επισιτιστικής κρίσης. Το υψηλότερο επίπεδο -η «καταστροφή»- σημαίνει ότι «τα νοικοκυριά στερούνται απόλυτα τροφή και δεν μπορούν να καλύψουν βασικές ανάγκες ακόμη και μετά την εξάντληση όλων των στρατηγικών επιβίωσης».
Για να κηρυχθεί όμως επίσημα «λιμός», πρέπει να πληρούνται δύο από τρία κριτήρια:
- τουλάχιστον το 20% των νοικοκυριών αντιμετωπίζουν ακραία έλλειψη τροφής,
- τουλάχιστον το 30% των παιδιών κάτω των 5 ετών πάσχουν από οξύ υποσιτισμό,
- τουλάχιστον δύο άνθρωποι ανά 10.000 πεθαίνουν καθημερινά εξαιτίας της πείνας.
Στη Γάζα, αυτά τα όρια έχουν ξεπεραστεί.
Ποιες είναι οι αιτίες του λιμού;
Η IPC καταλογίζει τέσσερις «ανθρωπογενείς» αιτίες: πόλεμος, εκτοπισμός, περιορισμένη πρόσβαση και κατάρρευση του συστήματος τροφής.
Ο πόλεμος του Ισραήλ έχει σκοτώσει ήδη περισσότερους από 62.000 Παλαιστίνιους στους 22 μήνες σύγκρουσης. Οι απώλειες κορυφώθηκαν τον Ιούλιο, με κατά μέσο όρο 119 θανάτους την ημέρα.
Ο συνεχής εκτοπισμός -με 1,9 εκατομμύρια ανθρώπους να έχουν εκτοπιστεί πολλές φορές- σε συνδυασμό με την καταστροφή του 98% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων και την απαγόρευση της αλιείας, έχει διαλύσει κάθε δίχτυ ασφαλείας τροφής.
Τον Μάρτιο, το Ισραήλ επέβαλε πλήρη αποκλεισμό τροφίμων, νερού, φαρμάκων και καυσίμων. Αν και αργότερα ήρθη ο απόλυτος αποκλεισμός, οι περιορισμοί παραμένουν ασφυκτικοί.
Γιατί είναι σημαντική αυτή η διαπίστωση;
Η IPC είναι το βασικό εργαλείο που χρησιμοποιούν τα Ηνωμένα Έθνη και η διεθνής κοινότητα για την αξιολόγηση της επισιτιστικής κρίσης. Οι ταξινομήσεις της μπορούν να κινητοποιήσουν την παγκόσμια αντίδραση ώστε να αποτραπεί ή να σταματήσει ένας λιμός.
Στο παρελθόν, η IPC έχει αναγνωρίσει λιμούς στη Σομαλία (2011), στο Νότιο Σουδάν (2017 και 2020) και στο Σουδάν (2024), όπως γράφει το Al Jazeera.
Οι αντιδράσεις
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, χαρακτήρισε τον λιμό στη Γάζα «ανθρωπογενή καταστροφή, ηθική καταδίκη και αποτυχία της ανθρωπότητας».
Τόνισε ότι το Ισραήλ έχει «σαφείς υποχρεώσεις» βάσει του διεθνούς δικαίου να διασφαλίσει την είσοδο τροφίμων και φαρμάκων, ως δύναμη κατοχής.
«Ο λιμός δεν είναι απλώς έλλειψη τροφής, είναι η συνειδητή κατάρρευση των συστημάτων που στηρίζουν την ανθρώπινη ζωή», είπε. «Άνθρωποι λιμοκτονούν. Παιδιά πεθαίνουν. Και εκείνοι που έχουν την ευθύνη να δράσουν, αποτυγχάνουν».
Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις καλούν σε άμεση δράση.
Ο πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Διάσωσης, Ντέιβιντ Μίλιμπαντ, δήλωσε: «Τα σημερινά πορίσματα πρέπει να αφυπνίσουν τη διεθνή κοινότητα. Χωρίς άμεση, απρόσκοπτη ανθρωπιστική πρόσβαση και κατάπαυση του πυρός, περισσότεροι άνθρωποι θα πεθάνουν από πείνα και ασθένειες».
Από την άλλη, το Ισραήλ απορρίπτει τα ευρήματα, αρνούμενο ότι υπάρχει λιμός.
Σε ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών του Ισραήλ τονίζεται: «Πάνω από 100.000 φορτηγά βοήθειας έχουν εισέλθει στη Γάζα από την αρχή του πολέμου. Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρείται μαζική εισροή αγαθών και βασικών τροφίμων, που οδήγησαν σε απότομη πτώση των τιμών στις αγορές».
