Το παρασκήνιο της αεροπορικής επιδρομής του Ισραήλ στο Κατάρ με στόχο στελέχη της Χαμάς περιγράφει σε εκτενές του δημοσίευμα το CNN.
Το αμερικανικό δίκτυο κάνει εκτενή αναφορά στις ετοιμασίες των ισραηλινών, στις διεργασίες που προηγήθηκαν, ενώ στέκεται ιδιαίτερα στο γεγονός ότι το Τελ Αβίβ σκόπιμα καθυστέρησε να ενημερώσει τις ΗΠΑ για τις επιδρομές που επρόκειτο να πραγματοποιήσεις.
Η τελευταία προειδοποίηση του Τραμπ και η ριψοκίνδυνη απόφαση του Νετανιάχου
Μια αίσθηση επείγοντος επικρατούσε στη συνάντηση του πρωθυπουργού του Κατάρ με τον επικεφαλής διαπραγματευτή της Χαμάς, Χαλίλ Αλ-Χάγια. Οι δύο τους είχαν συναντηθεί πολλές φορές στο παρελθόν σε συνομιλίες που συχνά απέβησαν άκαρπες. Αλλά αυτή τη φορά ήταν διαφορετική, αναφέρει το CNN και συνεχίζει: Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν μόλις υποβάλει μια νέα πρόταση κατάπαυσης του πυρός που θα μπορούσε να τερματίσει τον σχεδόν διετή πόλεμο στη Γάζα. Και ο πρωθυπουργός του Κατάρ πίεζε τον αξιωματούχο της Χαμάς να την αποδεχθεί.
Αφού έφυγε ο Αλ Χάγια, οι διαπραγματευτές του Κατάρ επικοινώνησαν τηλεφωνικά με τους Ισραηλινούς ομολόγους τους για να τους ενημερώσουν για την εκκολαπτόμενη προσπάθεια κατάπαυσης του πυρός.
Σε αντίθεση με τις περισσότερες προτάσεις, οι οποίες προέρχονταν από το Κατάρ και την Αίγυπτο -τους δύο βασικούς διαμεσολαβητές που μπορούν να μιλήσουν με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και τη Χαμάς- αυτό το σχέδιο προήλθε απευθείας από την κυβέρνηση Τραμπ. Οι διαπραγματευτές του Κατάρ είχαν συναντηθεί με τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ στο Παρίσι την περασμένη εβδομάδα και ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ήθελε να δει πρόοδο.
Την Κυριακή, ο Τραμπ απηύθυνε αυτό που χαρακτήρισε ως την «τελευταία προειδοποίηση» προς τη Χαμάς να αποδεχθεί τη συμφωνία. Ισχυρίστηκε πρόωρα ότι το Ισραήλ είχε αποδεχθεί την πρόταση, παρόλο που Ισραηλινοί αξιωματούχοι είχαν δηλώσει μόνο ότι την «εξετάζουν σοβαρά». Η κλήση μεταξύ των διαπραγματευτικών ομάδων του Κατάρ και του Ισραήλ διήρκεσε μέχρι τις 5:00 το πρωί. Η Χαμάς είχε υποσχεθεί να απαντήσει στους διαπραγματευτές του Κατάρ 12 ώρες αργότερα, συνεχίζει το CNN.
Το Ισραήλ είχε άλλα σχέδια: Πριν περάσει η ώρα, ισραηλινοί πύραυλοι έπληξαν ένα κτίριο κατοικιών στη Ντόχα, στο οποίο οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες πίστευαν ότι είχαν συγκεντρωθεί τα ανώτερα στελέχη της Χαμάς.
Το CNN μίλησε με περισσότερους από δώδεκα αξιωματούχους και πηγές στο Ισραήλ, το Κατάρ και τις ΗΠΑ για να συγκεντρώσει ένα χρονοδιάγραμμα των κρίσιμων στιγμών γύρω από μια επιχείρηση που μπορεί να αναδιαμορφώσει την περιοχή. Με μία και μόνο επίθεση, η αξιοπιστία των ΗΠΑ σε όλη τη Μέση Ανατολή τέθηκε σε κίνδυνο. Το Κατάρ και οι γείτονές του εξοργίστηκαν και οι ΗΠΑ αιφνιδιάστηκαν.
Σχεδίαζαν την επίθεση για πάνω από 2 μήνες
Για περισσότερους από δύο μήνες, το Ισραήλ σχεδίαζε μια στρατιωτική επιχείρηση που ήταν τολμηρή και θρασύτατη: ένα χτύπημα εναντίον ανώτερων ηγετών της Χαμάς στη Ντόχα. Η πόλη είχε γίνει ζωτικός κόμβος για τις συνομιλίες για την απελευθέρωση των ομήρων και τον τερματισμό του πολέμου – και την επισκέπτονταν συχνά κορυφαίοι Ισραηλινοί αξιωματούχοι.
Αμέσως μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023, το Ισραήλ κατέστησε σαφές ότι θα στοχοποιούσε την ηγεσία της Χαμάς στη Γάζα και στο εξωτερικό. Τα διεθνή σύνορα δεν αποτελούσαν προστασία για τη μαχητική ομάδα. Αλλά αυτές οι επιθέσεις και οι επιχειρήσεις πραγματοποιήθηκαν μόνο σε εχθρικά κράτη, όπως η δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια στο Ιράν και του Σάλεχ αλ Αρούρι στο Λίβανο.
Ένα χτύπημα στο Κατάρ θα αποτελούσε επίθεση εναντίον ενός κυρίαρχου κράτους που έχει διαδραματίσει κρίσιμο διαμεσολαβητικό ρόλο στις συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός και φιλοξενεί μια μαζική στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ. Το Κατάρ φιλοξενούσε επίσης υψηλόβαθμα στελέχη της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένου του Χαλίλ Αλ-Χάγια. Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της οργάνωσης ζούσε στη Ντόχα για χρόνια.
Εν τω μεταξύ, η σχέση του Κατάρ με τις ΗΠΑ αναπτύσσεται σταθερά. Το Πεντάγωνο χρησιμοποιεί την αεροπορική βάση Al-Udeid ως τη μεγαλύτερη εγκατάστασή του στην περιοχή για περισσότερες από δύο δεκαετίες. Το 2022, ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανακήρυξε το κράτος του Κόλπου σημαντικό σύμμαχο εκτός ΝΑΤΟ. Πέρυσι, πηγές των ΗΠΑ και του Κατάρ δήλωσαν στο CNN ότι η χώρα είχε συμφωνήσει να διώξει τους ηγέτες της Χαμάς, αλλά από την υπόσχεση αυτή δεν έγιναν πολλά, με αρκετούς από τους ηγέτες της ομάδας να παραμένουν στη Ντόχα, παρατηρεί το αμερικανικό δίκτυο και συνεχίζει:
Τον Μάιο, ο Τραμπ έγινε ο πρώτος εν ενεργεία πρόεδρος των ΗΠΑ που επισκέφθηκε το κράτος του Κόλπου, υποσχόμενος στο Κατάρ ότι «θα προστατεύσουμε αυτή τη χώρα». Η Ντόχα υποσχέθηκε οικονομική δέσμευση ύψους 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ κατά τη σύντομη παραμονή του Τραμπ στη χώρα και χάρισε στην κυβέρνησή του ένα τζετ τζάμπο για να το χρησιμοποιεί ως Air Force One.
Η περίπλοκη σχέση Ισραήλ – Κατάρ
Το Ισραήλ έχει τη δική του περίπλοκη σχέση με το Κατάρ. Τα δύο κράτη της Μέσης Ανατολής δεν έχουν επίσημους δεσμούς, αλλά εδώ και χρόνια, αξιωματούχοι ταξιδεύουν τακτικά. Το Κατάρ δημιούργησε διπλωματικές σχέσεις χαμηλού επιπέδου με το Ισραήλ το 1996, αλλά έκλεισε το ισραηλινό εμπορικό γραφείο στη Ντόχα το 2000. Οι σχέσεις συσφίχθηκαν αισθητά το 2018, όταν ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ενέκρινε τη μεταφορά εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων από το Κατάρ στη Γάζα. Τα χρήματα, που μεταφέρονταν σε βαλίτσες με μετρητά κατά τη διάρκεια συχνών επισκέψεων του απεσταλμένου της Ντόχα στο έδαφος που κυβερνάται από τη Χαμάς, προορίζονταν για μισθούς δημοσίων υπαλλήλων, οικογένειες που έχουν ανάγκη και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.
Ωστόσο, οι σχέσεις έχουν επιδεινωθεί σημαντικά από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, με τους Ισραηλινούς αξιωματούχους να εκφράζουν αυξανόμενη οργή για το Κατάρ, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι παρέχει καταφύγιο στη Χαμάς και δεν ασκεί αρκετή πίεση για να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός.
Η ισραηλινή κυβέρνηση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το χτύπημα στο Κατάρ άξιζε τον κίνδυνο. Τις τελευταίες εβδομάδες, επιτάχυνε τον σχεδιασμό για την πολύπλοκη, μακράς διάρκειας αποστολή. Καθώς οι IDF προχωρούσαν με την επίθεσή τους στην πόλη της Γάζας, η ισραηλινή αεροπορία προετοιμαζόταν για αυτό που θα ήταν το πρώτο ισραηλινό χτύπημα σε ένα αραβικό κράτος του Κόλπου. Το θέμα ήταν το πότε.
Ο αρχηγός του επιτελείου των IDF αντιστράτηγος Eyal Zamir και ο επικεφαλής της Μοσάντ David Barnea, ο οποίος ήταν τακτικός επισκέπτης της Ντόχα τα τελευταία δύο χρόνια, αμφισβήτησαν τη χρονική στιγμή της επιχείρησης, η οποία θα ερχόταν μόλις λίγες ημέρες μετά την υποβολή της νέας πρότασης κατάπαυσης του πυρός από τις ΗΠΑ. Αλλά πρόσφατα, οι δύο έχουν παραγκωνιστεί σε ορισμένες από τις βασικές αποφάσεις για την ασφάλεια του Ισραήλ, καθώς ο Νετανιάχου δίνει προτεραιότητα στις απαιτήσεις των ακροδεξιών εταίρων του στον συνασπισμό.
Ο Αρχηγός του επιτελείου του Ισραήλ είχε αντιταχθεί στο σχέδιο της κυβέρνησης να καταλάβει και να καταλάβει την πόλη της Γάζας, προειδοποιώντας ότι θα έθετε σε κίνδυνο τους στρατιώτες και τους υπόλοιπους 48 ομήρους. Οι ανησυχίες του παραμερίστηκαν. Τον Φεβρουάριο, ο Barnea αντικαταστάθηκε ως επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας του Ισραήλ από τον έμπιστο του Νετανιάχου Ron Dermer. Τώρα ο Νετανιάχου προωθούσε για άλλη μια φορά τις επιφυλάξεις των δύο κορυφαίων αξιωματούχων ασφαλείας του.
Η επιχείρηση έλαβε προκαταρκτική έγκριση τη Δευτέρα, σύμφωνα με ισραηλινό αξιωματούχο. Η Shin Bet, η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας του Ισραήλ – η οποία έχει την κύρια ευθύνη για την παρακολούθηση της Χαμάς, είχε πληροφορίες ότι ανώτεροι αξιωματούχοι της Χαμάς συγκεντρώνονταν στη Ντόχα για να συζητήσουν την ακριβή πρόταση που προωθούσαν οι ΗΠΑ. Δεν είναι σαφές αν επρόκειτο για την ίδια συνάντηση στην οποία ο πρωθυπουργός του Κατάρ πίεζε τη Χαμάς να αποδεχθεί τη συμφωνία.
Ο βασικός στόχος του Ισραήλ
Ο βασικός στόχος ήταν ο Αλ-Χάγια. Το Ισραήλ καθυστέρησε την επιχείρηση κατά μία ημέρα για να σταθεροποιήσει την ταυτοποίηση. Η τελική έγκριση ήρθε λίγες ώρες πριν από το χτύπημα.
Το απόγευμα της Τρίτης, περισσότερα από 10 ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη εξαπολύθηκαν στον ουρανό πάνω από τη Μέση Ανατολή για να πραγματοποιήσουν την επίθεση. Οι IDF δεν έχουν δηλώσει δημοσίως ποια αεροσκάφη ή όπλα χρησιμοποιήθηκαν στην επιχείρηση, αλλά τα ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη F-35, F-15 και F-16 χρησιμοποιήθηκαν εκτενώς κατά τη διάρκεια της 12ήμερης σύγκρουσης με το Ιράν, σε παρόμοια απόσταση με μια επιχείρηση στο Κατάρ. Τα αεροσκάφη, που αποκτήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, είχαν αποδείξει την αντοχή τους, επιχειρώντας σε ένα περιβάλλον κορεσμένο με εχθρικά ραντάρ. Μόνο που τώρα ήταν αμερικανικά ραντάρ που σαρώνουν τον ουρανό.
Οι ΗΠΑ διατηρούν μαζική στρατιωτική παρουσία στην αεροπορική βάση Al-Udeid λίγο έξω από τη Ντόχα. Η εκτεταμένη εγκατάσταση αποτελεί τον πυρήνα για το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας στη Μέση Ανατολή και η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ, η οποία διέπει τις αμερικανικές επιχειρήσεις στην περιοχή, θα θεωρούσε κάθε μη αναγνωρισμένο εισερχόμενο αεροσκάφος ως πιθανή απειλή. Το Κατάρ διαθέτει επίσης ένα από τα πιο προηγμένα συστήματα ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης στην περιοχή, σε συνδυασμό με το πυραυλικό σύστημα αεράμυνας Patriot.
Το Ισραήλ έπρεπε να ενημερώσει τις ΗΠΑ χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την επιχείρηση. Η υπερβολική προειδοποίηση θα έδινε χρόνο στην κυβέρνηση Τραμπ να ενημερώσει το Κατάρ, το οποίο με τη σειρά του θα μπορούσε να ενημερώσει τη Χαμάς για το επικείμενο χτύπημα.
Καθώς τα ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη διέσχιζαν τον ουρανό για να φτάσουν στο στόχο τους, ο Νετανιάχου βρισκόταν στο Κέντρο Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων της Shin Bet στο κεντρικό Ισραήλ. Σε φωτογραφία που έδωσε στη δημοσιότητα η Shin Bet, ο υπουργός Άμυνας Israel Katz και ο επικεφαλής του επιτελείου του Νετανιάχου φαίνονται να κοιτάζουν πάνω από τους ώμους του.
Στις 3:46 το απόγευμα, περισσότερα από 10 πυρομαχικά έπληξαν ένα κτίριο κατοικιών στο κέντρο της Ντόχα, σε ένα χτύπημα «ακριβείας», όπως το χαρακτήρισαν οι IDF.
Καθυστέρησαν σκόπιμα να ενημερώσουν
Το Ισραήλ περίμενε σκόπιμα μέχρι την τελευταία στιγμή για να ενημερώσει την κυβέρνηση Τραμπ για το χτύπημα, γνωρίζοντας ότι οι ΗΠΑ θα ενημέρωναν αμέσως το Κατάρ για την επερχόμενη επίθεση. Αλλά δεν είναι σαφές πώς ακριβώς προχώρησε η κοινοποίηση.
Αντί για απευθείας τηλεφώνημα μεταξύ των δύο ηγετών – το οποίο δεν θα ήταν ασυνήθιστο μεταξύ Νετανιάχου και Τραμπ – η κρίσιμη ειδοποίηση για μια άνευ προηγουμένου επίθεση εναντίον ενός βασικού συμμάχου των ΗΠΑ πήρε μια κυκλική διαδρομή.
Ο κορυφαίος Αμερικανός στρατηγός, ο πρόεδρος του Γενικού Επιτελείου Στρατού στρατηγός Νταν Κέιν, ενημέρωσε τον Τραμπ για την επιχείρηση. Ο Τραμπ ενημέρωσε τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος στη συνέχεια ενημέρωσε το Κατάρ.
Όταν οι Καταριανοί έλαβαν το τηλεφώνημα, το χτύπημα είχε ήδη πραγματοποιηθεί 10 λεπτά νωρίτερα.
