Πολλά έχουν ειπωθεί μετά το βράδυ της περασμένης Δευτέρας, όταν ο Υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης ως φιλοξενούμενος σε τηλεοπτική εκπομπή μίλησε για «Εθνοκάθαρση» και όχι για «Γενοκτονία» αναφερόμενος στη σφαγή χιλιάδων Ελλήνων στις περιοχές του Πόντου.
Εμείς θα παρουσιάσουμε την άποψη ενός πιο ειδικού σε τέτοια ζητήματα, του Χαράλαμπου Γάππα, ο οποίος είναι στο 4ο έτος στην Φιλοσοφική του ΑΠΘ στο τμήμα ιστορίας.
Στο κείμενο που μας έστειλε έβαλε τίτλο τα λόγια από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (23-24) που αναφέρουν: «Οι διυλίζοντες τον κώνωπα, την δε κάμηλον καταπίνοντες» και αναλυτικά αναφέρει:
«Τις τελευταίες μέρες, ο τόπος εισήλθε για έτι μία φορά στον αστερισμό του «εθνικού διαλόγου». Με διχόνοια, εμπάθεια, μικροπρέπεια, αθλιότητα, μηδενισμό και ημιμάθεια λαμβάνουμε μέρος παιανωδώς σε έναν διάλογο κωφών δίχως ουσία, αφού βασικός διαμορφωτής των επιχειρημάτων μας είναι το θυμικό μας, ή οι ιδεολογικοπολιτικές μας αγκυλώσεις. Πυροκροτητής της συζήτησης ο υπ.Παιδείας, κ.Ν. Φίλης, που με τις δηλώσεις του, ότι δεν πρέπει να αποκαλούμε γενοκτονία αλλά εθνοκάθαρση τις σφαγές και τις διώξεις των Ελλήνων του Πόντου από του Νεότουρκους και τους Κεμαλικούς, επανάφερε στο προσκήνιο την συζήτηση γύρω από την μικρασιατική καταστροφή και το αν ή όχι υπήρξε γενοκτονία ή εθνοκάθαρση στους εκεί ελληνικούς πληθυσμούς.
Στην χώρα μας επειδή ο οιοσδήποτε θεωρεί τον εαυτό του ικανό του ποιείν ή λέγειν τα πάντα, ευκαιριακά, ο καθένας μας παριστάνει τον επαΐοντα, τον δικαστή, τον υπουργό, ή τον ιστορικό. Έτσι, είμεθα ικανοί να αποφθέξωμε την οιαδήποτε μπούρδα, για να ξεχωρίσωμε από το λοιπό σύνολο και να διεκδικήσωμε ολίγα λεπτά δημοσιότητος. Αυτό όλο το νοσηρό φαινόμενο έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται εντάσεις που μια ψύχραιμη ιστορική ματιά εύκολα θα μπορούσε να τις αντιμετωπίσει.
Ξεκινώ, λοιπόν, επί τη βάσει, ότι οι Ελληνικοί πληθυσμοί στην Ανατολία και την Αν.Θράκη, εδιώχθησαν και εσφαγιάσθησαν, και δεν συνωστίσθησαν.
Και η απορία γεννάται: πως θα χαρακτηρίζαμε το παρόν γεγονός, γενοκτονία ή εθνοκάθαρση;
Εν αρχή λοιπόν έχουμε δύο όρους που πρέπει να δούμε τι είναι και τι σημαίνουν.
Ο όρος γενοκτονία (genocide, εκ του γένος+caedere/κτείνω)είναι ένας διεθνής νομικός όρος, ο οποίος διατυπώθηκε από τον Πολωνοεβραίο δικηγόρο Ραφαέλ Λέμκιν, το 1944, με το βιβλίο του ‘’ Axis Rule in Occupied Europe’’ λίγο πρίν την δίκη της Νυρεμβέργης, και απετέλεσε βασικό κατηγορητήριο κατά των κατηγορουμένων σε αυτήν, καταδεικνύοντας τον στόχο εξολόθρευσης του Εβραϊκού πληθυσμού από το Ναζιστικό καθεστώς. Το 1946 η πρώτη σύνοδος της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, εξέδωσε ψήφισμα κατά το οποίο η γενοκτονία απετέλει έγκλημα κατά το διεθνές δίκαιο, χωρίς βέβαια να την ορίζει. Ο ορισμός της έννοιας γενοκτονία έγινε το 1948, όταν κυρώθηκε, στις 9 Δεκεμβρίου, η Σύμβαση για την Πρόληψη και την Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας (CPPCG).
Σε αυτήν ο ορισμός της γενοκτονίας γίνεται στο άρθρο 2, όπου σημειούται:
Άρθρον ΙΙ.
– Εις την παρούσαν Σύμβασιν ως γενοκτονία νοείται οιαδήποτε εκ των κατωτέρω πράξεων, ενεργουμένη με την πρόθεσιν ολικής ή μερικής καταστροφής ομάδος, εθνικής, εθνολογικής, φυλετικής ή θρησκευτικής, ως τοιαύτης :
α) Φόνος των μελών της ομάδος.
β) Σοβαρά βλάβη της σωματικής ή διανοητικής ακεραιότητος των μελών της ομάδος.
γ) Εκ προθέσεως υποβολή της ομάδος εις συνθήκας διαβιώσεως δυναμένας να επιφέρωσιν την πλήρη ή την μερικήν σωματικήν καταστροφήν αυτής.
δ) Μέτρα αποβλέποντα εις την παρεμπόδισιν των γεννήσεως εις τους κόλπους ωρισμένης ομάδος.
ε) Αναγκαστική μεταφορά παίδων μιας ομάδος εις ετέραν ομάδα.
Αν παρατηρήσουμε αυτόν τον, ας παραδεχθούμε, ασαφή ορισμό, οι διώξεις και οι σφαγές του Ελληνισμού της Ανατολής, συνιστούν γενοκτονία. Άλλωστε η λέξη γενοκτονία είναι απλά και μόνο ένας διεθνής νομικός όρος- και για αυτό έχει αυτήν την τόσο μεγάλη βαρύτητα- ο οποίος, περιγράφει ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Κατ’ αυτόν τον ορισμό, στις 16 Δεκεμβρίου 2007, ο καθ’ ύλην αρμόδιος διεθνής οργανισμός για την μελέτη των γεγονότων, ο International Association of Genocide Scholars(Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών), αναγνωρίζει ως Γενοκτονία τις διώξεις και σφαγές των Ελλήνων του Πόντου και της Ανατολίας, με το κάτωθι ψήφισμά του:
• «ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η άρνηση μιας γενοκτονίας αναγνωρίζεται παγκοίνως ως το έσχατο στάδιο γενοκτονίας, που εξασφαλίζει την ατιμωρησία για τους δράστες της γενοκτονίας, και ευαπόδεικτα προετοιμάζει το έδαφος για τις μελλοντικές γενοκτονίες,
ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η Οθωμανική γενοκτονία εναντίον των μειονοτικών πληθυσμών κατά τη διάρκεια και μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρουσιάζεται συνήθως ως γενοκτονία εναντίον μόνο των Αρμενίων, με λίγη αναγνώριση των ποιοτικά παρόμοιων γενοκτονιών, εναντίον άλλων χριστιανικών μειονοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,
ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ ότι είναι πεποίθηση της Διεθνούς Ένωσης των Μελετητών Γενοκτονιών, ότι η Οθωμανική εκστρατεία εναντίον των χριστιανικών μειονοτήτων της αυτοκρατορίας, μεταξύ των έτων 1914 και 1923, συνιστούν γενοκτονία εναντίον των Αρμενίων, Ασσυρίων, Ποντίων και των Έλλήνων της Ανατολίας.
ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ η Ένωση να ζητήσει από την κυβέρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει τις γενοκτονίες εναντίον αυτών των πληθυσμών, να ζητήσει επίσημα συγγνώμη, και να λάβει τα κατάλληλα και σημαντικά μέτρα προς την αποκατάσταση (μη επανάληψη).»
Στο πέρας του χρόνου, κυβερνήσεις, οργανισμοί, ή πολίτες, ανά τον κόσμο, χρησιμοποίησαν πολλές φορές τον όρο γενοκτονία για να περιγράψουν εγκλήματα, διώξεις, ή σφαγές, που επισυνέβησαν αλλά δεν αποτελούσαν ουσιαστικά γενοκτονία. Ο λόγος που συνέβη αυτό ήταν είτε διότι ο όρος γενοκτονία κατέληξε να είναι ο πλέον δόκιμος για την περιγραφή τέτοιων εγκλημάτων, είτε διότι επιδιώκετο με την χρήση του συγκεκριμένου διεθνούς νομικού όρου να δοθεί διεθνής αναγνώριση και κύρος στο εκάστοτε γεγονός, με ότι συνέπειες αυτό θα συνεπάγετο.
Την δεκαετία του ’90, με τους πολέμους στην Γιουγκοσλαβία, λόγω της ανάγκης περιγραφής των εγκλημάτων που έλαβαν χώρα, ένας νέος όρος εισήχθη, αυτός της εθνοκάθαρσης(Ethnic cleansing). Ο όρος μας είναι γνωστός ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, και είχε χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει τα εγκλήματα των Βαλκάνιων εθνών και κρατών κατά τις συγκρούσεις της περιόδου(Μακεδονικός Αγών, Βαλκανικοί και Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος). Ο ίδιος όρος επίσης χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει ανάλογες διώξεις και σφαγές τόσο στην Οθωμανική επικράτεια, όσο και ευρύτερα στον κόσμο και τους προηγούμενους αιώνες.
Ο λόγος της εισαγωγής του νέου αυτού όρου είναι προφανής: να μην αλλοιωθεί η σημασία της έννοιας της γενοκτονίας, και εκπέσει η βαρύτιμη αξία του νομικού όρου, μιας και ειδάλλως και το παραμικρό έγκλημα θα ανήγετο σε γενοκτονία.
Φαινομενικά, πάντως οι δύο όροι φαίνεται να αναφέρονται στο ίδιο πράγμα, όμως παρά ταύτα έχουν ουσιαστικές διαφορές.
Η εθνοκάθαρση αφορά την προσπάθεια ενός κυρίαρχου κράτους ή μιας κυρίαρχης εθνικής ομάδας να εξαλείψει από έναν συγκεκριμένο χώρο στον οποίο αυτή συμβιοί, μια άλλη εθνική ομάδα, , τόσο φυσικά όσο και πολιτισμικά, στρφομένη κατά ανθρώπων και μνημείων, δημιουργώντας, σε αυτήν την περιοχή, καθαρές εθνικά ζώνες, εξασφαλίζοντας ζωτικό χώρο. Η βασική διαφορά την οποία μπορούμε να εντοπίσουμε είναι ‘’ο χώρος’’, αφού η εθνοκάθαρση αφορά εγκλήματα, διώξεις, σφαγές, ή και βίαιες μετακινήσεις ή εκτοπίσεις πληθυσμών από έναν συγκεκριμένο χώρο, συνήθως, στενά περιορισμένο.
Η γενοκτονία, εν αντιθέσει, αφορά, πέρα από τα όρια ενός στενά προσδιορισμένου χώρου, την απόπειρα εκκαθάρισης μιάς εθνικής ομάδος από μία άλλη, γενικότερα ενός πληθυσμού, σε τέτοιο βαθμό και σε ποσοστά, που σχεδόν να τον εξαφανίζει από προσώπου γής.
Επιπλέον, θα λέγαμε πως η εθνοκάθαρση είναι μια έννοια ‘’διαχρονική’’, και αποτελεί πρακτική ομάδων και εξουσιών από την εποχή αυγής των κοινωνιών. Ανάλογα γεγονότα επισυνέβαιναν πάντα, όταν κοινωνίες ανθρώπων ευρισκόμενες σε περιόδους αναταραχής και καταστάσεις κρίσης προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν τον ζωτικό τους χώρο. Ενώ η γενοκτονία είναι φαινόμενο των νεωτερικών κοινωνιών, και μάλιστα στην γενοκτονία χρησιμοποιούνται και τα τεχνολογικά επιτεύγματα των νεωτερικών χρόνων, καθιστώντας την γενοκτονία μια βιομηχανική μηχανή εξολόθρευσης ανθρώπων, κατόπιν ενός κεντρικά οργανωμένοι και εφαρμοσμένου σχεδίου στην κάθε του λεπτομέρεια.
Έτσι λοιπόν, η έννοια της εθνοκάθαρσης εμπεριέχεται θεωρητικά σε αυτήν της γενοκτονίας, και της γενοκτονίας σε αυτήν της εθνοκάθαρσης αντίστοιχα. Αλλά, ο διεθνής όρος εθνοκάθαρση, ένεκεν των άνωθι, δεν χαίρει του διεθνούς κύρους και νομικής ισχύος αυτού της γενοκτονίας. Σημειωτέων, δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι οι διώξεις και οι σφαγές σε βάρος των Ελλήνων της Ανατολίας εντάσσονται στο πλαίσιο μιάς εθνοκαθαρτικής διαδικασίας, αλλά και το γεγονός ότι αποτελούν Γενοκτονία. Έτσι, σωστό είναι να μην ενοχοποιούμε τις λέξεις, και να γινόμαστε φοβικοί απέναντι στην χρήση τους, βλέποντας αρνητές, προδότες ή οτιδήποτε σε όποιον χρησιμοποιεί εκάστη.
Η Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολίας, λοιπόν, θεωρητικά είναι προσδιορισμένη σε έναν χώρο, την Ανατολία. Ασφαλώς, όμως αυτό, δεν την καθιστά απλώς μια εθνοκάθαρση. Θεωρώ πως μια μικρή σύγκριση αυτής με την πρώτη διεθνώς αναγνωρισμένη γενοκτονία, αυτή του Ολοκαυτώματος, μπορεί να αποσαφηνίσει κάπως τα πράγματα.
Κατ’ αρχάς ο τοπικός προσδιορισμός, Ανατολία, δεν προσδιορίζει έναν στενά περιορισμένο χώρο, παρά μια ευρύτερη γεωγραφική έννοια ή ενότητα, η οποία μάλιστα αποτελεί πατρογονική εστία του Ελληνισμού, και χώρο μείζονος εγκατάστασής του.
Από τις πηγές γνωρίζουμε, ότι το σχέδιο των Νεοτούρκων αρχικά και των Κεμαλιστών αργότερα, για εκκαθάριση όλων των μειονοτήτων, μεταξύ αυτών και των Ελλήνων, δεν αφορούσε τον χώρο της Ανατολίας, που εν τέλει εφαρμόσθηκε, αλλά και τα ευρωπαϊκά εδάφη της Αυτοκρατορίας, εφόσον αυτά ηδύναντο να διατηρηθούν.
Στην τελική του φάση το σχέδιο της παρούσης γενοκτονίας, με την θεώρηση των μικρότερων αποδιδόμενων μετρήσεων για τα θύματα, ο συνολικός αριθμός αυτών, ήτοι 750.000, αφορούσε τότε κάτι περισσότερο από το 13% του παγκοσμίου ελληνικού πληθυσμού.
Κατ’ αναλογία των άνω, μπορούμε να αντιπαραβάλουμε το γεγονός ότι οι Ναζί εξετέλεσαν τους Εβραίους της Ευρώπης, ενός συγκεκριμένου γεωγραφικού χώρου, ο οποίος αποτελεί αντίστοιχα μια ανάλογα ευρύτερη γεωγραφική έννοια ή ενότητα, που συνιστά μείζονα χώρο κατοίκησης από την Εβραϊκή Διασπορά. Παρεμπιπτόντως δεν σημαίνει το γεγονός αυτό, ότι ο Χίτλερ είχε σκοπό την εξάλειψη των Εβραίων μόνον της Ευρώπης.
Έτσι στην τελική φάση του σχεδίου των Ναζί, τα θύματα του Ολοκαυτώματος ανέρχονται σε 5.900.000, ήτοι το 33% του Ευρωπαϊκού Εβραϊκού πληθυσμού και το 30% του παγκοσμίου.
Εν αντιθέσει των άνωθι, περιπτώσεις που συνιστούν εθνοκάθαρση έχουν πολλές διαφορές από την Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολίας ή των Εβραίων. Για παράδειγμα, η σφαγή στην Σρεμπρένιτσα, που ουσιαστικά συνιστά εθνοκάθαρση, δεν έγινε κατόπιν ενός οργανωμένου σχεδίου από την κεντρική Σερβική κυβέρνηση, αλλά ένα έγκλημα του Σερβικού Στρατού ad hoc, σε έναν σαφώς συγκεκριμένο χώρο, όταν αυτός εισέβαλε στην περιοχή και με σκοπό την εκδίωξη των μουσουλμάνων έξω από τα όρια της Σερβικής ζώνης της Βοσνίας(Republika Srpska), που κατά το σχέδιο του ΟΗΕ θα αποτελούσε μια καθαρή εθνικά ζώνη για τους Σέρβους. Βέβαια, λόγω του μεγάλου αριθμού των θυμάτων (8.000, ήτοι 3,5% των Βοσνίων), και της επιδίωξης της Δύσης να δείξει τους Σέρβους ως τέρατα για να δικαιολογήσει τα δικά της εγκλήματα, ανήχθη η σφαγή σε γενοκτονία.
Αξίζει, όμως να παραδεχθούν, πως δεν μειώνει την σημασία ενός εγκλήματος το γεγονός του να το χαρακτηρίσουμε εθνοκάθαρση ή γενοκτονία, ούτε μπορούμε να ρωτήσουμε στα πόσα θύματα μετριέται ο πόνος. Πάντως, το τι είναι γενοκτονία και εθνοκάθαρση έχει ήδη ορισθεί, και πέρα από μικρές ή μεγάλες σκοπιμότητες, αν θέλουμε να λέμε την αλήθεια, και την αλήθεια θα πρέπει να θέλουμε να λέμε, εφόσον αποβλέπουμε στο δίκαιο, για να μην εκφυλίζουμε την σημασία των όρων και των πραγμάτων καλό είναι να χρησιμοποιούμε τους προσήκοντες όρους για έκαστο!
Τώρα αν χρειαστεί να σχολιάσω, τα λεγόμενα του κ.Φίλη, θα έλεγα ότι όντως ο καθείς μπορεί να έχει την άποψή του, και αυτή είναι σεβαστή. Αλλά όταν είσαι δημόσιος λειτουργός σε μια θέση ευθύνης και υποτίθεται ότι υπηρετείς το εθνικό συμφέρον και υπερασπίζεσαι τα εθνικά δίκαια, δεν μπορείς να κάνεις τέτοιες δηλώσεις, που τα αντιβαίνουν. Δεν μπορείς να προδίδεις τον λαό και το Σύνταγμα που υποτίθεται πως υπηρετείς. Ας φανταστούμε τι θα γινόταν αν έβγαινε αρνητής του Ολοκαυτώματος ο υπουργός Παιδείας του Ισραήλ! Γι’ αυτό θεωρώ πως εν προκειμένω το καλύτερο που έχει να κάνει ο κ.Φίλης είναι να ζητήσει συγγνώμη, και αν θέλει να υπάρχει αντιστοιχία του ρόλου που ανέλαβε και του λόγου του να ανακαλέσει, ει δε μη πλέον εμείνει, και να παραιτηθεί.
Καλό, βέβαια, είναι και να αναρωτηθούμε ποιος φταίει για τις δηλώσεις του υπουργού(;)
Η απάντηση σε αυτό είναι πολύ πιθανό να μας εκπλήξει.
Κατ’ εμέ φταίμε οι Πόντιοι, και όλοι οι Ποντιακοί και Μικρασιατικοί πολιτιστικοί σύλλογοι ανά την επικράτεια, μην πώ και τον κόσμο. Γιατί όλοι είμεθα μικροπρεπείς και άθλιοι. Από πού κι ως που, ρε, Γενοκτονία των Ποντίων; Μόνο οι Πόντιοι υπέστησαν Γενοκτονία; Δηλαδή οι άλλοι ΄Έλληνες, Καππαδόκες, Μικρασιάτες και Θρακιώτες δεν υπέστησαν; Είδατε ποτέ, τους Αρμένιους να διεκδικούν ξεχωριστά την Γενοκτονία των Αρμενίων του Βάν, ξεχωριστά της Καππαδοκίας, ξεχωριστά της Κιλικίας; Το ίδιο και οι Ασσύριοι!
Είδατε τους Εβραίους της Γερμανίας να διεκδικούν ξεχωριστά την Γενοκτονία τους, από τους Εβραίους της Πολωνίας, της ΕΣΣΔ, ή της Ελλάδος;
Μόνον εμείς έχουμε το προνόμιο της βλακείας τελικά!
Εμείς δώσαμε στην Γενοκτονίας μας τοπικό περιορισμό (ήτοι Πόντος, Καππαδοκία, κ.α), εμείς ορίσαμε ξεχωριστές ημερομηνίες για τον κάθε αυτό ξεχωριστό τόπο, εμείς την υποβιβάσαμε με αυτόν τον τρόπο σε εθνοκάθαρση.
Βάλαμε τα χέρια μας και βγάλαμε τα μάτια μας, και τώρα έτσι που τα κάναμε βρίσκομε την κάθε ανοησία μας εμπόδιο στον δρόμο μας και καταλήγουμε να τρωγόμαστε με τα ρούχα μας.
Εμείς οι Τραντέλλενοι, που ντεμέκ αμόν εμάς άλλος κι έν!
Εμείς οι Πόντιοι λοιπόν φταίμε, γιατί ενώ τρέξαμε πρώτοι για την αναγνώριση της Γενοκτονίας, δεν παλέψαμε για την Αναγνώριση της Γενοκτονίας όλων των Ελλήνων της Ανατολίας, αλλά μονάχα για την δική μας φυλή, λες κι αυτή ήταν ξέχωρη από τον υπόλοιπο Ελληνισμό.
Έτσι, καταλήξαμε να χρεώνουμε στην Τουρκία μόνο 350.000 Έλληνες Ποντίους και όχι 750.000(το λιγότερο) έως 1.000.000 Έλληνες!
Καταλήξαμε να διαιρεθούμε οι Έλληνες μέχρι και σε αυτό, ‘’διυλίζοντες τον κώνωπα, την δε κάμηλον καταπίνοντες’’, ασχολούμενοι με μικρές και ασήμαντες λεπτομέρειες, και αφήνοντας σημαντικά και πράγματα ουσίας να περνούν αδιάφορα από μπροστά μας! Τώρα μπαίνουμε σε έναν διάλογο, όπου τάχα αναλύουμε όρους όπως γενοκτονία και εθνοκάθαρση και δήθεν φιλοσοφούμε βαθυστόχαστα γύρω από έννοιες, σε μια συζήτηση με επιχειρήματα απόλυτα κενά ουσίας, και παραβλέπουμε το ίδιο το συντελεσθέν γεγονός!
Καταντούμε να υπερασπιζόμεθα την μία ή την άλλη άποψη για λόγους που δεν έχουν να κάνουν με τα επιχειρήματα της, αλλά συνήθως προέρχονται από ιδεολογικοπολιτικές σκοπιμότητες! Γινόμαστε ξεροκέφαλα αδιάλλακτοι και επιμένουμε από πείσμα και γινάτι στην άποψή μας, ξεχνάμε όμως ότι μόνο τα γαϊδούρια δεν αλλάζουν δρόμο! Όλα αυτά συνέβησαν γιατί είμαστε μικροί, ανθρωπάκια, και για να δικαιολογήσουμε την άθλια ύπαρξή μας, και να δειχθούμε ως κάποιοι, διαιρέσαμε ακόμη και το τίποτα για να λάβουμε ένα κομμάτι από αυτό, και να φανούμε κάποιοι!
Ευτυχώς για μας ο International Association of Genocide Scholars, λέει στην αναγνώριση της Γενοκτονίας «γενοκτονία εναντίον των Αρμενίων, Ασσυρίων, Ποντίων και των Έλλήνων της Ανατολίας».
Έτσι αναγνωρίζει την Γενοκτονία όλων των Ελλήνων της Ανατολίας, αν και ξεχωρίζει, λόγω δικής μας βλακείας, και αυτό ευτυχώς με μια ασάφεια, Ποντίους από λοιπούς Έλληνες!
Ας είμαστε προσεκτικοί λοιπόν, γιατί μας βλέπω μια μέρα να ρωτάμε «αν και οι Πόντιοι ήταν Έλληνες».
Χαρίσαμε την γη, ας μην χαρίσουμε και τον πολιτισμό, και αυτής της κλάδου του Ελληνισμού σε κάποιους άλλους!
Έτσι λοιπόν, για εμένα, αρνητής της γενοκτονίας από τούδε και πλέον θα είναι όποιος μιλήσει για Γενοκτονία των Ποντίων ξέχωρα από την Γενοκτονίας όλων των Ελλήνων της Ανατολίας, από την Θράκη έως το Βαν!
Ας φροντίσουμε όλοι, με σύνεση και ομόνοια, να οδηγηθούν τα πράγματα στον σωστό δρόμο για την αναγνώριση της Γενοκτονίας όλων των Ελλήνων, γιατί αλλιώς θα είμεθα υπεύθυνοι αναλόγων φαινομένων ή δηλώσεων!»
