Την πορεία μιας διαδρομής επτά ημερών με τη χώρα στην κόψη του ξυραφιού πυροδότησε η απόφαση της πλειοψηφίας της Βουλής να εγκρίνει την πρόταση της κυβέρνησης για διεξαγωγή δημοψηφίσματος την Κυριακή 5 Ιουλίου.
Μετά από ονομαστική ψηφοφορία, 178 βουλευτές των Κοινοβουλευτικών Ομάδων ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ και Χρυσής Αυγής στήριξαν την πρόταση της κυβέρνησης για την προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία, ενώ 120 της ΝΔ, του Ποταμιού, του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ (σ.σ. κατέθεσε δική του πρόταση, προκειμένου ο λαός να ερωτηθεί εάν δέχεται ή απορρίπτει και την ελληνική πρόταση) καταψήφισαν.
Αμέσως μετά, η πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου μετέβη στο προεδρικό μέγαρο και επέδωσε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο την έγκριση του δημοψηφίσματος από το Σώμα, προκειμένου αυτός να υπογράψει το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα σήμερα.
Ακολούθως, το υπουργείο Εσωτερικών οφείλει εντός του ασφυκτικού πλαισίου των επτά ημερών να οργανώσει εκλογικούς καταλόγους και όλες εκείνες τις διαδικασίες για την ομαλή διεξαγωγή του δημοψηφίσματος.
Εντός αυτού του ανεπαρκούς χρονικού ορίου, που υπονομεύει το δημοκρατικό χαρακτήρα του δημοψηφίσματος, οι πολίτες οφείλουν να ενημερωθούν, να σχηματίσουν άποψη και να ψηφίσουν.
Πάντως, σχεδόν το σύνολο της αντιπολίτευσης επισήμανε πως -εάν δεν είναι ήδη αργά- το ερώτημα που εισηγήθηκε η κυβέρνηση για δημοψήφισμα θα λάβει τη μορφή «ναι ή όχι στο ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ενωση». Το ίδιο πιστεύει και η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών.
Την ίδια ώρα, το Eurogroup αρνήθηκε να δώσει νέα ολιγοήμερη παράταση στο ελληνικό πρόγραμμα, προαναγγέλλοντας ότι τα επόμενα εικοσιτετράωρα η εθνική οικονομία και το τραπεζικό σύστημα θα βρίσκεται στο κενό.
Σαν να μην έφτανε αυτό, αποφάσισε να αποβάλει από τη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης τον Έλληνα υπουργό, προκειμένου να λάβει τις αποφάσεις για την Ελλάδα.
Η κυβέρνηση, απέναντι στις ανεξέλεγκτες και άκρως ανησυχητικές καταστάσεις που απασφάλισε η πρόταση για δημοψήφισμα, εμφανίζεται δίχως ουσιαστικές απαντήσεις για τις μεγάλες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει τις επόμενες ημέρες.
Η ανεπάρκεια ουσιαστικού σχεδίου αποτυπώθηκε και από τις τοποθετήσεις του συνόλου των κυβερνητικών στελεχών κατά την κρίσιμη συνεδρίαση, καθώς περιορίστηκαν μόνο σε εθνικολαϊκιστικές κορώνες και επαναστατικά συνθήματα.
Θεσμικά προβλήματα
Εκτός αυτών, η πορεία προς το δημοψήφισμα της Κυριακής 5 Ιουλίου παρουσιάζει ορισμένα σοβαρά προβλήματα. Σύμφωνα με την απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής, το ερώτημα που θα κληθούν να απαντήσουν οι πολίτες την ερχόμενη Κυριακή είναι εάν εγκρίνουν ή όχι την πρόταση που έχουν καταθέσει οι «θεσμοί» στην ελληνική κυβέρνηση.
Ωστόσο, μετά την απόφαση του πρωθυπουργού για δημοψήφισμα οι εταίροι απέσυραν την πρότασή τους από το τραπέζι της διαπραγμάτευσης! Εύλογα λοιπόν ρωτά η αντιπολίτευση «τι θα αποφασίσουν ακριβώς οι ψηφοφόροι;» και υποστηρίζει πως εάν τελικά η κυβέρνηση επιμείνει στο δημοψήφισμα τότε το ερώτημα θα λάβει την μορφή για την τύχη της χώρας στην ζώνη του ευρώ και κατ’ επέκταση στην ΕΕ.
Μάλιστα, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ κάλεσαν και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο να αρθεί στο ύψος των θεσμικών του αρμοδιοτήτων και των ιστορικών στιγμών και να μην υπογράψει το διάταγμα για την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος.
Σε κάθε περίπτωση, καθίσταται σαφές ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι η κάλπη της Κυριακής δεν θα μετατραπεί σε κριτή της παραμονής της χώρας στο ευρώ. Η συγκριμένη διαπίστωση οδηγεί έμπειρους πολιτικους παρατηρητές να εκτιμούν ότι «στο διάστημα των επόμενων επτά ημερών κρίνεται πολιτικά ρευστό. Θα υπάρξουν ανεξέλεγκτες καταστάσεις και ίσως η απόφαση για δημοψήφισμα να τιναχθεί στον αέρα με απώλειες και για την κυβέρνηση».
Τι θα γίνει την επόμενη μέρα;
Ωστόσο, τα ερωτήματα και οι προβληματισμοί δεν τελειώνουν με την ολοκλήρωση του δημοψηφίσματος. Ενδεχομένως, η επομένη ημέρα να είναι ακόμα πιο «θολή» για το μέλλον της χώρας. Σε μια τέτοια περίπτωση, δύο είναι τα πιθανά σενάρια και εξαρτώνται από το τελικό αποτέλεσμα.
Εάν η πλειοψηφία των πολιτών επιλέξει την απόρριψη της πρότασης των «θεσμών», τότε αρκετοί εκτιμούν πως η ρήξη με τους εταίρους είναι το πιθανότερο σενάριο. Η κυβέρνηση ξορκίζει το συγκεκριμένο ενδεχόμενο και εκτιμά ότι η Ευρώπη θα πιεστεί για καλύτερη συμφωνία.
Στην περίπτωση όμως που οι πολίτες επιλέξουν το «ναι», τότε προκύπτει σοβαρό πολιτικό ζήτημα για το Μέγαρο Μαξίμου και ανοίγει «παράθυρο» εκλογών. Ο κ. Τσίπρας πάντως δήλωσε ότι θα γίνει σεβαστή κάθε επιλογή.
Τι προβλέπει το Σύνταγμα και ο νόμος για το δημοψήφισμα
Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο και από την στιγμή που το ερώτημα αφορά κρίσιμο εθνικό θέμα απαιτείται η συμμετοχή τουλάχιστον 40% του εκλογικού σώματος, δηλαδή περίπου 4 εκατ. ψηφοφόροι, προκειμένου το αποτέλεσμα να έχει δεσμευτικό χαρακτήρα.
Οι πολίτες ψηφίζουν στις εκλογικές τους περιφέρειες ενώ οι λεπτομέρειες θα καθοριστούν με εγκύκλιο που θα ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες από το υπουργείο Εσωτερικών.
Το ερώτημα που θα κληθούν να απαντήσουν οι ψηφοφόροι είναι εάν πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25/6/2015 και αποτελείται από 2 έγγραφα, τα οποία συγκροτούν την πρόταση επί της οποίας προτείνεται το δημοψήφισμα: το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» (Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού) και το δεύτερο «Preliminary Debt sustainability analysis» (προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους). Όσοι πολίτες απορρίπτουν την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν ΔΕΝ ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΟΧΙ. Όσοι πολίτες συμφωνούν με την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΝΑΙ».
