Από την 1η Δεκεμβρίου του 2025 θα τεθεί σε εφαρμογή το σύστημα εγγυοδοσίας για την επιστροφή πλαστικών φιαλών και μεταλλικών περιεκτών αναψυκτικών και άλλων ροφημάτων έως και 3 λίτρων, όπως ορίζει το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη διαχείριση των αποβλήτων που κατατέθηκε το βράδυ της Τετάρτης στη Βουλή.
Πώς θα λειτουργεί το εγγυοδοτικό αντίτιμο
Ύστερα από αρκετές παρατάσεις που είχαν βάλει στον πάγο τη θεσμοθετημένη ρύθμιση καθώς η προηγούμενη διάταξη αποδείχτηκε ουσιαστικά μη εφαρμόσιμη αφού μεταξύ άλλων προέβλεπε περισσότερα του ενός συστήματα DRS, το υπουργείο τη θέτει σε εφαρμογή από τον Δεκέμβριο του 2025 έχοντας προβλέψει αυτή τη φορά μόνο ένα ενιαίο πανελλαδικό σύστημα στη χώρα.
Από το σύστημα εγγυοδοσίας εξαιρέθηκε τελικώς το γυαλί με τη ρύθμιση να αφορά μόνο πλαστικό και αλουμίνιο και όχι τις γυάλινες φιάλες. Το ύψος του εγγυοδοτικού αντιτίμου ορίζεται σε 0,10 ευρώ για κάθε μία συσκευασία ποτών από αλουμίνιο και πλαστικό έως και 0,5 λίτρα και σε 0,15 ευρώ για κάθε μία συσκευασία μεγαλύτερη από 0,5 λίτρα και έως το μέγιστο μέγεθος συσκευασίας που έχει ενταχθεί στο σύστημα επιστροφής εγγύησης.
Πρακτικά ο καταναλωτής κατά την αγορά ενός προϊόντος σε περιέκτη από πλαστικό ή αλουμίνιο θα καταβάλλει ως έξτρα τίμημα το εγγυοδοτικό αντίτιμο, το οποίο θα λαμβάνει πίσω όταν επιστρέφει το άδειο μπουκάλι στα προκαθορισμένα σημεία. Σημεία επιστροφής των συσκευασιών θα είναι μεταξύ άλλων τα σούπερ μάρκετ, αλλά και χώροι συνάθροισης κοινού, ενώ στόχος είναι στην πλήρη ανάπτυξη του συστήματος ο αριθμός των εν λόγω σημείων να ξεπερνά τα 15.000 σε όλη την επικράτεια.
Η επιστροφή της αξίας του εγγυοδοτικού αντιτίμου στο σημείο επιστροφής θα γίνεται με μορφή κουπονιού αντίστοιχης χρηματικής αξίας, χωρίς να επιτρέπεται η καταβολή χρημάτων.
Η καταβολή του εγγυοδοτικού αντιτίμου των συσκευασιών συστήματος επιστροφής εγγύησης αποτελεί εξαιρούμενη συναλλαγή από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας και αναγράφεται ξεχωριστά στις αποδείξεις και τιμολόγια σε κάθε στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού.
Φρένο στην ανοικοδόμηση στη Σαντορίνη
Με άλλη ρύθμιση του νομοσχεδίου, «παγώνει» και η έκδοση οικοδομικών αδειών έως το τέλος του 2025 στη Σαντορίνη και συγκεκριμένα σε ολόκληρη τη ζώνη της Καλντέρας και της Θηρασίας. Το φρένο στη δόμηση σχετίζεται με ζητήματα στατικότητας των κτισμάτων, όπως αναφέρεται στην ανάλυση συνεπειών της ρύθμισης, αλλά και με την έκρηξη της αυθαίρετης δόμησης στην περιοχή. Αλλωστε στο νησί έχουν προηγηθεί περιστατικά κατολισθήσεων, φαινόμενο το οποίο θα πρέπει να μελετηθεί σε συνάρτηση με πιθανό μελλοντικό σεισμό στην περιοχή.
Για το λόγο αυτό προβλέπεται αναστολή έως την έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου και όχι πέραν της 31ης.12.2025, της έκδοσης οικοδομικών αδειών για νέα κτίρια ή επεκτάσεις υφιστάμενων κτιρίων και πισινών ή άλλων υδάτινων επιφανειών. Παράλληλα ορίζεται ότι για το σύνολο των υφιστάμενων κτισμάτων με χρήση τουρισμού – αναψυχής ή καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος στην περιοχή οι ιδιοκτήτες έχουν υποχρέωση να εκπονήσουν μελέτη στατικής επάρκειας εντός δύο ετών από την ψήφιση του νομοσχεδίου. «Η τήρηση της ανωτέρω υποχρέωσης είναι αναγκαία για τη λειτουργία αυτών μετά την παρέλευση της ως άνω προθεσμίας», αναφέρεται χαρακτηριστικά καθώς η τοπική Υπηρεσία Δόμησης θα διενεργήσει διενεργεί έως την 31η Δεκεμβρίου 2024 έλεγχο στο σύνολο των οικοδομικών αδειών που έχουν εκδοθεί την τελευταία πενταετία.
Αναφορικά με την ανακύκλωση, το σχέδιο νόμου προβλέπει επίσης τη δημιουργία μίας υπηρεσίας χωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων και βιοαποβλήτων, σε μικρούς νησιωτικούς και ορεινούς Δήμους (κάτω των 10.000 κατοίκων) και την παροχή του κατάλληλου εξοπλισμού στους υπόλοιπους, καθώς επίσης και τη συνένωση των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) Θεσσαλίας, Δυτικής Ελλάδας και Βορείου Αιγαίου.
Επιπλέον, ορίζει ότι με Απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα μπορεί να παρεμβαίνει, άμεσα πλέον, το Υπουργείο, όταν τίθενται θέματα σχετικά με την αντιμετώπιση έκτακτων περιπτώσεων στη διαχείριση των αποβλήτων, την αποτροπή της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και την προστασία της δημόσιας υγείας, καθώς και την αντιμετώπιση προστίμων από την ΕΕ.
Οι υπόλοιπες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου
Με τις υπόλοιπες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου:
- Παρατείνονται προθεσμίες ώστε να καταστεί δυνατή η ωρίμανση έργων ΑΠΕ που αναπτύσσονται στα νησιωτικά συστήματα, ενώ παράλληλα εισάγονται προβλέψεις, ώστε να καταστεί δυνατή η σύνδεση σταθμού ΑΠΕ με ενσωματωμένη αποθήκευση στην νήσο Πόρος, στο πλαίσιο της υλοποίησης του Στρατηγικού Πλαισίου Πρωτοβουλίας για τα ελληνικά νησιά «GR-eco islands».
- Θεσπίζεται Πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης «Συστάδων» επιλέξιμων δημόσιων κτιρίων, μέσω Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης προς ενίσχυση της ενεργειακής του απόδοσης.
- Ρυθμίζεται το πλαίσιο χορήγησης ενισχύσεων και εγκατάστασης των μικρών Ανεμογεννητριών, ανάλογα με το συνολικό τους ύψος και την επιφάνεια σάρωσης της πτερωτής τους, διασφαλίζοντας τη μείωση της οπτικής όχλησης κατά την υλοποίησή τους.
- Καθορίζεται ο τρόπος επιστροφής και μείωσης των εγγυητικών επιστολών (κατά 70%) σε κατόχους σταθμών ΑΠΕ και Συμπαραγωγή Hλεκτρισμού-Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) στην ηπειρωτική Ελλάδα και στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά.
- Καθορίζεται ότι συμβατικοί σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που βρίσκονται είτε στην ηπειρωτική είτε στη νησιωτική Ελλάδα και οι οποίοι τίθενται εκτός λειτουργίας, δύναται να τροποποιηθούν σε σταθμούς αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι συνολικής ισχύος 450 MW. Από την πρωτοβουλία αυτή θα επιτευχθεί μείωση της επιβάρυνσης των καταναλωτών στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, όπως αναφέρει το υπουργείο.
- Καθορίζεται το πλαίσιο προσθήκης μονάδων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από υφιστάμενους ή υπό ανάπτυξη φωτοβολταϊκούς σταθμούς. Επίσης, καθορίζεται το αρχικό όριο ισχύος των σταθμών ΑΠΕ που μπορούν να ενταχθούν στις προβλέψεις της προτεινόμενης ρύθμισης, το οποίο μπορεί να τροποποιείται με Υπουργική Απόφαση.
- Εισάγεται πρόβλεψη για τη δημοσίευση πρόσκλησης, μέσω σχετικής Υπουργικής Απόφασης, για την εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη χορήγηση Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης και την εγκατάσταση μεμονωμένων σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Οι σταθμοί αποθήκευσης που θα επιλεγούν στο πλαίσιο της πρόσκλησης αυτής δε θα επιβαρύνουν τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς δεν θα λαμβάνουν λειτουργική ενίσχυση.
- Διασφαλίζεται ηλεκτρικός χώρος για την εγκατάσταση μικρών ανεμογεννητριών, σταθμών βιομάζας και μικρών Υδροηλεκτρικών Σταθμών που συνδέονται στο δίκτυο του ΕΔΔΗΕ, ενώ παράλληλα εισάγεται πρόβλεψη, ώστε να προχωρήσει η έκδοση Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης για έργα ΑΠΕ που εγκαθίστανται στην Πελοπόννησο.
