Η επίσκεψη Δένδια στην Άγκυρα είχε προσδιοριστεί από την κυβέρνηση ως μια σημαντική ευκαιρία, προκειμένου να λυθούν ορισμένες θεμελιώδεις απορίες της χώρας μας για τις προθέσεις της Άγκυρας και να καταστεί σαφές, αν η Τουρκία εννοεί τα όσα διατείνεται περί αποκλιμάκωσης. Και η αλήθεια είναι ότι, αν μέναμε στα όσα έγιναν πίσω από τις κάμερες, ίσως το αφήγημα αυτό να μπορούσε να υποστηριχθεί. Η σπουδή της τουρκικής πλευράς να προκαλέσει τετελεσμένα, όμως, όπως σαφώς φάνηκε από την πρώτη τοποθέτηση του Μεβλούτ Τσαβούσογλου μετά τη συνάντηση, δεν άφησε πολλά περιθώρια στον κ. Δένδια. Και, κάπως έτσι, απαντήθηκαν και τα ερωτήματα για τις πραγματικές προθέσεις της Άγκυρας.
Τούτων δοθέντων, υπάρχει ένα θεμελιώδες ερώτημα: τι μεσολάβησε από το παλάτι του Ερντογάν ως τη συνέντευξη Τύπου. Πηγές με απόλυτη γνώση των πραγμάτων αναφέρουν προς το Reader.gr ότι, μετά το πέρας της συνάντησής του με τον κ. Ερντογάν, στην οποία παρών ήταν και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο κ. Δένδιας τηλεφώνησε στον κ. Μητσοτάκη για να τον ενημερώσει. Βεβαίως, οι διαφωνίες υπήρχαν και ήταν ευκρινείς, αλλά ο κ. Δένδιας φέρεται να μετέφερε στο πρωθυπουργικό επιτελείο την εικόνα ενός «ήπιου» Ερντογάν, ο οποίος φαινόταν να ενδιαφέρεται για μια ουσιαστική καταλλαγή της έντασης, ζήτημα που είναι «κλειδί» και για την περαιτέρω ευρωτουρκική προσέγγιση.
Πηγές περιγράφουν, επίσης, ως «χρήσιμη» τη συνάντηση Δένδια-Τσαβούσογλου, ενώ και οι διευρυμένες συνομιλίες που έλαβαν χώρα στη συνέχεια, με τη συμμετοχή των εθνικών αντιπροσωπειών, ήταν σε καλό κλίμα. Και μετά ήρθε η συνέντευξη Τύπου.
Η πρόκληση Τσαβούσογλου και η ετοιμότητα Δένδια
Όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές, τόσο από το Μέγαρο Μαξίμου όσο και από το υπουργείο Εξωτερικών, ο κ. Δένδιας είχε τη ρητή εντολή, αν προκληθεί να απαντήσει με επιχειρήματα, με βάση τις πάγιες ελληνικές θέσεις. Σύμφωνα, δε, με πληροφορίες του Reader.gr, όσα είπε ο κ. Τσαβούσογλου προβλέπονταν απολύτως στα «σημεία ομιλίας» που είχε μπροστά του, όπερ σημαίνει ότι η ελληνική πλευρά είχε προετοιμαστεί για όλα τα σενάρια και ήταν αποφασισμένη να θέσει όλα τα μείζονα ζητήματα, όσο και αν αυτό δεν αρέσει στους Τούρκους να γίνεται σε κοινή θέα.
Τον τόνο, όμως, όπως προαναφέρθηκε, τον έδωσε στην πρωτολογία του ο κ. Τσαβούσογλου, ο οποίος έκανε λόγο για «επιθετικές δηλώσεις και τετελεσμένα», μίλησε για «κοινό αντιτρομοκρατικό αγώνα» και όξυνε την ένταση μιλώντας για «τουρκική μειονότητα της Θράκης». Από εκεί και πέρα, ο κ. Δένδιας είχε δύο επιλογές: να επιλέξει μια πιο «ήπια» προσέγγιση, ρισκάροντας να περάσει κάτω από τον εθνικό πήχη, ή να απαντήσει ευκρινώς σε όσα είπε ή υπονόησε ο κ. Τσαβούσογλου. Έτσι, έκανε λόγο για «παραβατικές ενέργειες» των προηγούμενων μηνών, για τη «μουσουλμανική και όχι τουρκική μειονότητα» που υπάρχει στη Θράκη για την προοπτική των ευρωπαϊκών κυρώσεων, «αν υπάρξουν παραβατικές και παράνομες ενέργειες σε βάρος της κυριαρχίας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων», για το casus belli που σκιάζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις από το 1995, για το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, αλλά και για την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από τη γείτονα στον Έβρο πέρυσι.
Ο εκνευρισμός Τσαβούσογλου και το μπρα ντε φερ
Η σθεναρή και μακροσκελής απάντηση, σημείο προς σημείο, του κ. Δένδια είναι σαφές ότι έφερε τον εκνευρισμό του κ. Τσαβούσογλου. Κατά πλήρη παράβαση του συμφωνηθέντος format να γίνουν δηλώσεις απλώς και, άρα, η κοινή παρουσία των δύο να κλείσει μετά τις δηλώσεις Δένδια, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών πήρε τον λόγο και κατηγόρησε τον κ. Δένδιας για «προκλητικές δηλώσεις» και για εξωτερίκευση των συζητήσεων που γίνονται πίσω από τις κλειστές πόρτες, μπροστά στα ΜΜΕ. Και τότε απασφάλισε κανονικά, μιλώντας για «παραβίαση των δικαιωμάτων της Τουρκίας στο Αιγαίο», για καταπίεση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της μειονότητας στη Θράκη, αλλά και για push backs από τις ελληνικές αρχές 800.000 προσφύγων και μεταναστών.
Εκείνη την ώρα, στο Μέγαρο Μαξίμου, αλλά και σε πολλά άλλα σημεία, όλοι παρακολουθούσαν κάτι πρωτόγνωρο. Ίσως την πιο έντονη ελληνο-τουρκική, on camera, σύγκρουση μεταξύ των δύο κορυφαίων διπλωματών. Ήταν μάλιστα σχεδόν εντυπωσιακό ότι κάποιος από την Εθιμοτυπία του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών προσπάθησε να φρενάρει την ανταπάντηση Δένδια, με τον κ. Τσαβούσογλου, εν τελεί, να του «το επιτρέπει» και τον κ. Δένδια να επιστρατεύει το βρετανικό του φλέγμα, μιλώντας για συνεργάτες του κ. Τσαβούσογλου που μοιάζουν «βασιλικότεροι του βασιλέως».
«Η Τουρκία έχει παραβιάσει στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο το Διεθνές Δίκαιο και τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας», είπε o κ. Δένδιας και επέμεινε απευθυνόμενος στον Τσαβούσογλου. «Όχι μόνον αυτό, έχει παραβιάσει τα ίδια τα δικαιώματα κυριαρχίας της Ελλάδας. Έχει κάνει 400 υπερπτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος Μεβλούτ. Πάνω από ελληνικό έδαφος», προσέθεσε. Είπε, δε, ότι η Τουρκία δεν θα έπρεπε να κάνει μάθημα στην Ελλάδα για το μεταναστευτικό.
Και τώρα;
Το ερώτημα, βεβαίως, που πλανάται μετά τη στιβαρή στάση του κ. Δένδια στην Άγκυρα είναι το εξής: και τώρα τι; Δεν θα πρέπει, διόλου, να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ο κ. Δένδιας να βρεθεί στο Μαξίμου σήμερα, προκειμένου να ενημερώσει τον πρωθυπουργό για τις λεπτομέρειες της επίσκεψης του στην Άγκυρα, αλλά και για να γίνει ένας σχεδιασμός για την ελληνική στρατηγική από εδώ και πέρα. Στην Αθήνα είναι σαφές ότι ο τουρκικός εκνευρισμός θα εκδηλωθεί με κάποιον τρόπο, αν και είναι ασαφές πώς. Η ένταση και το εύρος αυτής της τουρκικής απάντησης, δε, θα δώσει και ένα στίγμα, κατά πόσο μπαίνουμε σε μια νέα φάση έντασης ή αν το «δημόσιο ξεκαθάρισμα» του κ. Δένδια με τον κ. Τσαβούσογλου θα είναι εφαλτήριο για μια πιο «ειλικρινή» προσέγγιση τις επόμενες εβδομάδες, με το βλέμμα και στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, στο τέλος Ιουνίου. Σε κάθε περίπτωση, αρμόδια διπλωματική πηγή έλεγε στο Reader.gr πως ήταν στο χέρι των Τούρκων να μην πουν όσα είπαν. Από τη στιγμή που τα είπαν, συνεπώς, ήταν επιβεβλημμένο για την ελληνική πλευρά να απαντήσει.
